سعدیه شیراز کجاست؟
به آرامگاه سعدی شیراز قدم بگذارید و برای سفری متفاوت مهیا شوید؛ خانه ابدی شاعری که آوازه‌ای جهانی دارد و اشعارش در جای جای دنیا شنیده می‌شود.
سعدیه شیراز جایی برای عاشقان این شاعر بزرگ ایران زمین است و حال و هوایی خاص دارد. در این میان با دیدن عکس آرامگاه سعدی احتمالا در مورد معماری آن هم کنجکاو می‌شوید و می‌خواهید درباره‌اش بیشتر بدانید.
شاید از خودتان پرسیده‌اید که این بنا در گذشته به چه شکل بوده و چگونه به شکل و شمایل امروز خود رسیده است. برای دانستن همه چیز در مورد این آرامگاه، کافیست سفرانه را در این سفر همراهی کنید. با مطالعه راهنمای گردشگری آرامگاه سعدی می‌توانید اطلاعات لازم در این مورد را کسب کنید.
توجه داشته باشید که این مکان زیبا و شاعرانه تنها یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز است و شما برای آشنایی با آرامگاه حافظ شیرازی بایستی بر روی لینک زیر کلیک کنید.
مطلب مرتبط: حافظیه شیراز کجاست؟ به همراه معرفی هتل های نزدیک
چرا سعدیه شیراز یکی از جاذبه‌های گردشگری شیراز به حساب می‌آید؟
آرامگاه این شاعر بزرگ پارسی در مجاورت باغ دلگشا در نزدیکی یکی از کوه‌های شمال شیراز قرار دارد. فضای آرامش‌بخش آن هر ساله عاشقان سعدی بزرگ را به سوی خود جلب می‌کند. با گذشت سال‌ها از درگذشت سعدی، هنوز هم عاشقانش برای همنشینی با وی بر سر مزارش حاضر می‌شوند تا یادش را گرامی بدارند.
دلایل بسیاری وجود دارد که آرامگاه سعدی را به یکی از جاذبه‌های گردشگری ایران تبدیل می‌کند، در زیر برخی از این دلایل را مشاهده می‌کنید:
- سعدیه محل دفن سعدی، یکی از بزرگترین شعرای ایران است که آوازه ای جهانی دارد.
- فضای این آرامگاه و اطراف آن به گونه‌ای ساخته شده است که حال و هوایی خاص و لذت‌بخش دارد.
- این مکان دارای معماری دیدنی است و قرار گرفتنش در باغی بسیار زیبا لحظات خوشی را برای بازدیدکنندگان رقم می زند.
برای بازدید از این مقبره باید به شیراز سفر کنید و در این شهر می‌توانید به سراغ جاذبه‌های معروف دیگر نیز بروید.
پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت گردشگران
آرامگاه سعدی شیراز یکی از زیباترین مکان‌های دیدنی در شیراز است. در صورتی که هنوز به شیراز سفر نکردید، می‌توانید با استفاده از رزرو هتل‌های شیراز ، بهترین هتل‌های شهر شیراز را انتخاب نمایید.
آشنایی با مجموعه سعدیه: میزبان خانه ابدی سعدی
به شیراز که قدم بگذاری، از هر کسی می‌توانی سراغ سعدیه را بگیری و نشانی آرامگاه شاعر بزرگ ایران زمین را بپرسی. این مقبره تاریخی در یکی از خیابان‌های زیبای شهر واقع‌شده و در نزدیکی باغ دلگشا قرار‌دارد. با قدم گذاشتن به محوطه سعدیه، دنیای دیگری را تجربه می‌کنید؛ دنیایی که از شعر و ادب پارسی با شما سخن می‌گوید و پندها و نصیحت‌های سعدی را برایتان بازگو می‌کند. با عبور از در ورودی، ستون‌های برافراشته مقبره پیش رویتان قرار می‌گیرند و شکوه و صلابت خاصی را به نمایش می‌گذارند.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی شیراز | مهد باغ های اسرارآمیز تاریخی
این مقبره آن‌قدر ارزشمند و زیباست که نامش از تاریخ 18 آذر ماه سال 1354 در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد. سکه‌های پانصد ریالی برنزی جمهوری اسلامی‌ایران از سال ۱۳۸۷ و اسکناس‌های یکصد هزار ریالی از سال ۱۳۸۹ به نقش آرامگاه سعدی مزین شده‌اند.
سعدی که بود؟
ابومحمّد مُشرف‌الدین مُصلح بن عبدالله، متخلص به سعدی، شاعر و نویسنده پارسی گوی ایرانی است. او در سال 606 هجری قمری چشم به جهان گشوده و در سال 690 هجری قمری از دنیا رفته‌است. سعدی در نظامیه بغداد تحصیل کرد که در آن زمان، مهم‌ترین مرکز علم و دانش جهان اسلام به شمار می‌آمد و علمای بزرگی در آن به تدریس مشغول بودند. وی پس از اتمام تحصیلات به مناطق مختلفی سفر کرد و شغل واعظی را برای خود برگزید. سعدی، 30 سال را در جهانگردی گذراند و سپس به شیراز آمد و در همین شهر، درگذشت.
این شاعر بزرگ، تاثیر انکارناپذیری بر زبان فارسی داشته و شباهت قابل توجهی بین زبان فارسی امروزی و زبان سعدی به چشم می‌خورد. آثار او تا مدت‌ها در مدرسه‌ها و مکتب‌خانه‌ها به‌عنوان منبع آموزش زبان و ادبیات فارسی مورد استفاده قرار می‌گرفت. بسیاری از ضرب‌المثل‌های رایج در زبان فارسی نیز از آثار وی اقتباس شده‌اند.
یکی از ویژگی‌های وی این بود که بر خلاف بسیاری از نویسندگان معاصر یا پیش از خود، به ساده‌نویسی روی آورد و توانست شهرت زیادی را به دست آورد. تا آنجا که اهل ادب به او لقب استاد سخن، پادشاه سخن، شیخ اجل و استاد را داده‌اند. آثار وی در کتاب کلیات سعدی گردآوری شده و کتاب گلستان، کتاب بوستان و نیز غزلیات وی نیز به صورت مستقل منتشر شده‌اند. کتاب‌های گلستان و بوستان، کتاب‌هایی با مضامین اخلاقی به شمار می‌روند و علاوه بر آثار فارسی‌زبانان، در آثار اندیشمندان غربی از جمله ولتر (Voltaire) فرانسوی و گوته (Goethe) آلمانی نیز تاثیر آنها مشاهده می‌شود.
تاریخچه مجموعه سعدیه – از خانقاه تا آرامگاه
آنچه که امروز به عنوان آرامگاه سعدی شناخته می‌شود، در واقع خانقاه سعدی بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا گذرانده و پس از مرگ نیز در همین مکان، دفن‌شده‌است. خانقاه یا خانگاه، به محل زندگی، آموزش و گردهمایی و فعالیت درویشان و صوفیان اطلاق می‌شود. در سرتاسر جهان اسلام، به خصوص مناطق تحت تاثیر اسلام ایرانی، نمونه‌هایی از آن به چشم می‌خورد.
ساخت اولین مقبره برای سعدی
برای اولین بار در همان قرن هفتم بود که محل دفن سعدی زینت داده‌شد. شمس‌الدین محمد، صاحب‌دیوانی وزیر معروف اباقاخان، دومین پادشاه از سلسله ایلخانان، مقبره‌ای بر فراز قبر این شاعر نامدار، ساخت. قدیمی‌ترین گزارش موجود از آرامگاه سعدی، حدود 35 سال و به نقلی دیگر 57 سال پس از درگذشت وی و توسط ابن بطوطه -جهانگرد مراکشی- نگاشته شده است.
در این گزارش گفته می‌شود که مردم بازدیدکننده از مزار سعدی، لباس خود را در حوضچه‌هایی مرمرین باغ می‌شستند. به باور مردم شیراز این آب که از قبل از سعدی و حتی قبل از اسلام نیز وجود داشته، شفابخش بوده است.
پس از آن، جنید شیرازی، نویسنده کتاب شدالازار، در سال ۷۹۱ هجری قمری به توصیف مقبره سعدی پرداخت. دولتشاه سمرقندی، شاعر قرن نهم هجری نیز دو قرن پس از درگذشت سعدی در کتاب تذکره الشعراء، ویژگی‌های مقبره وی را نگاشته است.
ویرانی خانقاه و بازسازی آن
بر اساس منابع تاریخی، به ویژه کتاب «گلستان هنر» نوشته میرمنشی، در سال ۹۹۸ هجری قمری، یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، دستور ویرانی خانقاه شیخ را صادر می‌کند و همه چیز با خاک یکسان می‌شود. کریمخان زند، در سال ۱۱۸۷ هجری قمری دستور می‌دهد بنایی از گچ و آجر بر بالای مزار سعدی بنا شود؛ بنایی که به عمارت ملوکانه مشهور شد. طبقه پایین این بنا دارای راهرویی بود که در شرق و غرب آن دو اتاق کرسی دار قرار داشت. پلکان طبقه دوم از آنجا آغاز می‌شد.
در اتاق شرقی، مزار سعدی واقع شده‌بود و سازه‌ای چوبی در پیرامون آن قرار‌داشت. قسمت غربی راهرو به موازات قسمت شرقی، دو اتاق داشت که بعدها شوریده شیرازی (فصیح الملک)، شاعر نابینای شیرازی، در اتاق غربی آن دفن شد. طبقه بالای ساختمان مشابه طبقه پایینی بود؛ اما بر روی اتاق شرقی که مزار سعدی را در خود داشت، به احترام شیخ، اتاقی ساخته‌نشد و سقف آن نیز به‌اندازه دو طبقه ارتفاع داشت.
مقبره سعدی در دوره قاجار
بر اساس روایت‌های تاریخی، در اوایل دوران قاجار، سعدی را به اهل تسنن نسبت می‌دهند و همین امر سبب می‌شود که یکی از علمای شیراز دستور تخریب و شکستن سنگ مزار او را بدهد. مدتی پس از این کار، علی‌اکبرخان قوام‌الملک شیرازی -از رجال سیاسی آن زمان- سنگی را برای مزار سعدی تهیه کرد. او بخشی از اشعار بوستان سعدی را که در ستایش پیامبر اسلام سروده شده‌اند، با اندکی تغییر روی آن حک کرد. این سنگ تا مدت‌ها بر مزار قرار داشت و در زمان آغاز ساخت آرامگاه کنونی تعویض شد.
فتحعلی‌خان صاحب‌دیوان، داماد فتحعلی شاه قاجار، این بنا را در سال ۱۳۰۱ خورشیدی، مرمت کرد. چند سال بعد از آن نیز حبیب‌الله‌خان قوام‌الملک، از خاندان مشهور قوام الملک در شیراز، دستور تعمیر و ترمیم قسمتی از بنا را صادر کرد. سپس امورات و اداره آن به شخصی به نام کربلایی سید زین العابدین چینی (حسینی نیک) سپرده شد. ایشان نیز در سال ۱۳۲۱ خورشیدی در گذشت.
پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت گردشگران
شما می‌توانید برای اقامت در شیراز و همین طور بازدید از سعدیه شیراز، در هتل بزرگ شیراز اسکان یابید. در صورتی که هنوز هتل خود را رزرو نکرده‌اید، می‌توانید هم اکنون، برای رزرو هتل بزرگ شیراز ، اقدام نمایید.
مطلب مرتبط: نمایشگاه بین المللی شیراز و هتل های اطراف
احیای مجموعه سعدیه در دوره پهلوی و پس از آن
سال ۱۳۲۴ خورشیدی، شعبه انجمن آثار ملی با عضویت و دبیری استاد علی سامی در شیراز تشکیل شد. یکی از ایده‌هایی که در همان ابتدا در آن مطرح کردند، احیای مجموعه سعدیه بود. در سال ۱۳۲۵ چاره‌ای برای تأمین هزینه این کار اندیشیده شد. بر اساس مصوبه دولت، مقرر کردند که از محل فروش قند و شکر آزاد کارخانه قند مرودشت، به ازای کیلویی دو ریال برای ساختمان آرامگاه سعدی هزینه شود.
این تنها یک گام کوچک در راستای حفظ این مجموعه بود و اقدامات عملی و جدی از سال ۱۳۲۷ آغاز شد. در آن زمان علی‌اصغرخان حکمت، ریاست انجمن آثار ملی کشور و دبیرکلی یونسکو در ایران را بر عهده داشت. علی سامی نیز به عنوان دبیر انجمن آثار ملی در شیراز مشغول به کار بود.
دوران کریمخان
بنای مربوط به دوران کریمخان، تا سال ۱۳۲۷ خورشیدی، همچنان پا برجا بود و به لطف مرمت‌ها در دوران مختلف هنوز هم زیبا به نظر می‌رسید. در سال ۱۳۲۷ پس از کسب موافقت اولیه برای احیای این مجموعه، از آندره گدار، معمار و تاریخ شناس فرانسوی، که مدیر باستان‌شناسی وقت ایران بود، دعوت شد تا به شیراز بیاید و نظر خود را در این رابطه بیان کند. بر اساس گزارش انجمن آثار ملی، سرانجام پس از بحث و بررسی‌های بسیار در سال ۱۳۲۸، قرارداد طراحی آرامگاه سعدی با یک شرکت ساختمانی منعقد شد. مهندس محسن فروغی و مهندس علی صادق به عنوان طراحان سعدیه، کار خود را آغاز کردند.
در اسفند ماه ۱۳۳۰ خورشیدی، عملیات ساخت بنای آرامگاه سعدی که طراحان آن ایرانی و معماران و کارگران آن نیز شیرازی بودند، به پایان رسید. این بنا با اقتباس از کاخ چهلستون و تلفیقی از معماری قدیم و جدید ایرانی طراحی شد. آرامگاه را با هزینه 980 هزار تومان، در باغی به مساحت 7700 مترمربع ساختند که البته این مساحت بعدها تغییراتی کرد. در گزارش انجمن ملی، این آرامگاه پس از اجرای طرح محسن فروغی به این شکل توصیف‌شده‌است:
طرح معماری این مجموعه، از یک ایوان ستون‌دار بلند و یک رواق کشیده تشکیل‌شده‌است که به صورت یک «L» سازماندهی شده‌اند.
در بعدازظهر یازدهم اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۳۱، آرامگاه سعدی با حضور دکتر محمود حسابی، وزیر فرهنگ وقت و علی‌اصغرخان حکمت و تعداد زیادی از شعرا، نویسندگان، بازرگانان و صاحبان مقام در آن دوره افتتاح شد. در صبح همان روز نیز از مجسمه سعدی که در دروازه اصفهان نصب شده‌بود، پرده‌برداری‌کردند. این مجسمه توسط استاد ابوالحسن صدیقی، هنرمند برجسته ایرانی، ساخته‌شد و بر اساس گزارش مالی انجمن آثار ملی، برای ساخت آن 14500 تومان به وی پرداخت‌شد.
پس از انقلاب اسلامی‌در سال 1380 و در جریان طرح توسعه محوطه آرامگاه، شهرداری شیراز با همکاری سازمان مسکن و شهرسازی طرحی را اجرا نمود که طی آن وسعت سعدیه به 5/4 هکتار رسید.
مطلب مرتبط: معرفی هتل های نزدیک بازار وکیل شیراز + لینک رزرو و تخفیف
معماری مجموعه سعدیه و آرامگاه سعدی
همان‌طور که گفته‌شد بنای کنونی سعدیه کاری از محسن فروغی، معمار مدرنیست ایرانی است که طراحی آرامگاه را با همکاری علی اکبر صادق در سال 1330 انجام داده و الهام از عناصر معماری سنتی ایران، به وضوح در آن دیده می‌شود. ساختمان آرامگاه به سبک ایرانی ساخته شده و زیربنای آن در حدود 257 متر مربع‌است. این بنا از بیرون به شکل یک مکعب به نظر می‌رسد؛ اما در داخل، به صورت هشت ضلعی است و دیوارهایی از جنس مرمر و گنبدی لاجوردی دارد. نمای خارجی آرامگاه از سنگ تراورتن و نمای داخلی آن از سنگ مرمر است. سنگ‌های مورد استفاده در پایه‌های بنا، سیاه رنگ هستند. ستون‌ها و جلوی ایوان از سنگ گرانتیت قرمز مخصوصی ساخته‌شده‌اند.
اصل بنا با سنگ سفید و کاشی‌کاری زینت داده شده و وجود ۸ ستون از سنگ‌های قهوه‌ای رنگ که در جلوی مقبره قرار دارند، صلابت خاصی به آن بخشیده است. گنبدی از کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ بر فراز بنا خودنمایی می‌کند و جلوه‌ای خاص را به نمایش می‌گذارد.
ساختمان اصلی آرامگاه از دو ایوان عمود برهم تشکیل شده است. قبر شیخ در زاویه میان این دو ایوان و در وسط عمارت هشت ضلعی قرار دارد. هفت کتیبه در هفت ضلع ساختمان، نصب شده و قسمت‌هایی از گلستان، بوستان، قصاید، بدایع و طیبات شیخ به خط «ابراهیم بوذری» بر روی آنها نقش بسته‌اند. متن یک کتیبه نیز از «علی اصغر حکمت» است و بر روی آن توضیحاتی در مورد چگونگی ساخت بقعه به چشم می‌خورد.
پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت گردشگران
شما می‌توانید برای اقامت در شیراز و همین طور بازدید از این آرامگاه دیدنی، در هتل پارس شیراز اسکان یابید. در صورتی که هنوز هتل خود را رزرو نکرده‌اید، می‌توانید هم اکنون، برای رزرو هتل پارس شیراز، اقدام نمایید.
بخش‌ها و جلوه‌های چشم نواز مجموعه سعدیه
برای آشنایی با گوشه گوشه این مجموعه، با هم در آن قدم می‌گذاریم و به مرور زیبایی‌هایش می‌پردازیم:
- ورودی و محوطه سعدیه
برای آنکه به آرامگاه سعدی برسیم باید از در مجموعه عبور کنیم که در راستای ورودی آرامگاه واقع شده‌است. معمار آن آندره گدار فرانسوی است. به هنگام ورود، شعری بر درب ورودی، توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب می‌کند:
ز خاک سعدی شیراز بوی عشق آید
هزار سال پس از مرگ او گرش بویی
پس از گذشتن از کنار این در، وارد محوطه می‌شویم و تا رسیدن به فضای اصلی آرامگاه، در محیطی چشم‌نواز قدم‌می‌زنیم. در طرح جدید مجموعه سعدیه، محوطه آن پس از خرید و تخریب خانه‌های اطراف، مساحتی در حدود ۱۰۳۹۵ متر مربع پیدا کرد. این محوطه همچون باغی است که به سبک ایرانی گل‌کاری، درخت‌کاری و باغچه‌بندی شده‌است. در وسط این باغ، دو حوض مستطیل شکل قرار دارند که با جهت شمالی – جنوبی در دو طرف محوطه آرامگاه ساخته‌شده‌اند. حوض دیگری در جهت شرقی – غربی در مقابل ایوان اصلی بنا به چشم‌می‌خورد.
اشعار سعدی زینت بخش آرامگاه وی
آنچه که در سعدیه نظر هر کسی را به خود جلب می‌کند، اشعاری هستند که از میان آثار سعدی انتخاب شده و بر در و دیوار نقش بسته‌اند. نمونه‌ای از این اشعار بر روی قطعه سنگ‌هایی دیده می‌شود که در آرامگاه نگهداری‌می‌شوند. آنها به کتیبه سنگی مربوط به سردر آرامگاه در زمان کریمخان زند تعلق دارند. این کتیبه در گذشته‌های دور، بر اثر سانحه ای شکسته و در زمان خاکبرداری خیابان برای تعمیر آسفالت، کشف‌شده‌است. بر روی این سنگ قسمتی از شعر سعدی به خط ثلث عالی به چشم می‌خورد و مطلع (بیت آغازین) آن به این صورت است:
الهی به عزت که خوارم مکن
به ذل گنه شرمسارم مکن
در ضلع غربی بنا نیز، قصیده‌ای با مطلع زیر به چشم می‌خورد:
خوش است عمر، دریغا که جاودانی نیست
پس اعتماد بر این چند روز فانی نیست
ضلع شمال شرقی بنا مزین به ابیاتی از بوستان است که این گونه آغاز می‌شوند:
الا ای که بر خاک ما بگذری
به خاک عزیزان که یادآوری
در ضلع جنوب شرقی، کتیبه‌ای دیگر از گلستان وجود دارد که آغاز آن به این صورت‌است:
یاد دارم که با کاروان همه شب رفته‌بودم…
در ضلع جنوب غربی، غزلی از بدایع با این مطلع دیده‌می‌شود:
ای صوفی سرگردان، در بند نکونامی
تا درد نیاشامی، زین درد نیارامی
در ضلع شمال غربی ایوان و در نزدیکی آرامگاه شوریده شیرازی، دوازده بیت از قصیده‌ای با مطلع زیر نقش بسته‌است:
خاک من و توست که باد شمال
می‌ببرد سوی یمین و شمال
در این قسمت، غزلی از کتاب طیبات به خط شاهزاده ابراهیم سلطان فرزند شاهرخ تیموری حک شده‌است که اینگونه آغاز می‌شود:
به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست
عاشقم بر همه عالم که همه عالم از اوست
ضلع شرقی آرامگاه، با دوازده بیت از قصیده‌ای با مطلع زیر و به خط نستعلیق زینت داده‌شده‌است:
بسی صورت بگردیده‌است عالم
وز این صورت بگردد عاقبت هم
-
گردش آب در سعدیه – قنات و حوض‌های مجموعه
همان‌گونه که گفتیم، محوطه سعدیه ویژگی‌های یک باغ ایرانی را دارد. ویژگی بارز این دست باغ‌ها، حضور پر رنگ آب و گردش آن است. در مجموعه سعدیه، قنات و حوض‌هایی وجود دارند که عبارتند از:
-
قنات سعدیه
قنات مجموعه سعدیه در عمق ده متری زمین و زیر صحن آرامگاه واقع شده‌است. آب آن دارای مواد گوگردی و جیوه است. آب این قنات در زیر زمین جریان پیدا می‌کند و در نهایت به حوضی موسوم به حوض ماهی می‌ریزد.
-
حوض ماهی
در سمت چپ آرامگاه و حدود 20 متری غرب آن، حوضی قرار دارد که شکل داخلی آن به صورت هشت ضلعی است و زیربنایی در حدود ۳۰٫۲۵ متر مربع دارد. این حوض به حوض ماهی شهرت دارد و با ۲۸ پله به صحن آرامگاه متصل می‌شود. گفته می‌شود که سعدی نزدیک زاویه خود، حوضچه‌هایی از سنگ مرمر ایجاد کرده‌بود که آب در آنها جریان‌داشت. شستشو در این آب، به ویژه در شب چهارشنبه سوری، جزء رسم‌ها و باورهای مردم شیراز بوده است.
مدتی پس از ساخت آرامگاه سعدی، از آب تنی در این حوض جلوگیری شد و دیگر کسی به آب آن دسترسی نداشت. امروزه در فاصله حدود 150 متر از آرامگاه، محلی وجود دارد که آب بر روی زمین جاری می‌شود. این محل به کوچه حمام سعدی شهرت یافته‌است. مردم برای برآورده شدن خواسته‌های خود به این مکان می‌روند و تنی به آب می‌زنند. در حال حاضر، این مکان از ساعت 12 ظهر روز چهارشنبه سوری تا ساعت 24 به آب تنی دختران و زنان اختصاص دارد. از 24 تا 8 بامداد متعلق به مردان و پسران است. جمعیت زیادی در این ساعات به کوچه حمام سعدی می‌آیند. مردم معتقدند این آب، مشکلات و گرفتاری‌ها را حل می‌کند. گاه نیز نامه ای برای حضرت امام زمان در آب می‌اندازند و حاجت و مشکل خود را مطرح می‌سازند.
مردم از گذشته، بر این باورند که این آب، سحر و جادو را باطل و مشکلات ناشی از آنها را هم برطرف می‌کند. معمولاً کشاورزان، یک ظرف از این آب برمی‌دارند تا در مزارع خود بریزند و با دفع حشرات مضر، محصول بیشتری را به دست آورند.
باور دیگر مردم درباره آب سعدیه، این است که اگر لباسشان در این آب شسته‌شود، دیگر بیماری به سراغشان نمی‌آید و اگر بیمار شوند به راحتی شفا‌می‌یابند. در گذشته مردم در این محل جمع می‌شدند و آش نذری که در فارس به آن “دیگ جوش” می‌گویند، می‌پختند و از صبح تا شب به شادمانی می‌پرداختند. آنها بر این باور بودند که یک ماهی قرمز در این آب است که یک حلقه طلایی در بینی دارد و در آب بالا و پایین می‌پرد. به همین دلیل هیچ کس در این محل ماهی نمی‌گرفت تا مبادا این ماهی افسانه ای را شکار کرده و بد شانسی را گریبانگیر خود کند.
کاشی‌کاری‌های داخل حوض ماهی نشانه‌های زیادی از سبک سلجوقی‌دارد و در سال ۱۳۷۲ توسط استاد تیرانداز، کاشی‌کار بنام شیراز، طراحی و توسط میراث فرهنگی اجرا شده‌است.
بر فراز حوض ماهی یک نورگیر به شکل هشت ضلعی دیده‌می‌شود و دو نورگیر چهارضلعی نیز در طرفین آن قرار‌دارند. پیش از این در این حوض به نیت برآورده شدن حاجت، سکه‌هایی توسط بازدیدکنندگان ریخته‌می‌شد. اما از آنجا که این حوض دیگر آب ندارد، چند وقتی است که مردم سکه‌های خود را در حوض دیگری می‌اندازند که در ادامه به تشریح آن می‌پردازیم.
-
حوض سکه – محلی تازه برای برآورده شدن حاجت
پس از کم آب شدن حوض ماهی، مردم به سراغ حوض دیگری در جلوی رواق، رفته و سکه‌هایشان را برای برآورده‌شدن حاجت در آن می‌اندازند. شاید این کار در ظاهر بیشتر شبیه یک تفریح و سرگرمی و خرافه باشد؛ اما فلسفه انداختن سکه در آب به آیین میترا در مذهب زرتشت باز می‌گردد. در این آیین آب به عنوان مظهر پاکی شناخته می‌شود. پیروان آن بر این باور بودند که با بخشیدن یک قسمت از مال خود به الهه آب، برکت را به خانه‌های خود می‌آورند. در واقع پول ریختن در آب نوعی قربانی، نذر و بخشش به شمار‌می‌رود.
البته باید به این موضوع توجه داشت که آب یکی از چهار آخشیش (عنصر) مقدس در ادیان کهن ایرانی نیز به شمار می‌رود. در کتاب اوستا بارها و بارها به اهمیت و تقدس آن اشاره شده‌است. در آبان یشت و تیر یشت (از قسمت‌های اوستا) درباره تقدس آب‌ها سخنان بسیاری وجود دارد که در همه آنها تاکید بر ستایش آناهیتا، ایزد بانوی آب‌ها، دیده‌می‌شود.
استرابون، تاریخ نگار و جغرافی‌دان یونانی، در یک سده پیش از میلاد در مورد اهمیت و تقدس آب نزد ایرانیان چنین می‌گوید:
ایرانیان در هنگام قربانی کردن از برای آب در کنار رود یا سرچشمه و کرانه دریا گودالی کنده در کنار آن قربانی می‌کنند آن چنان که آب از خون قربانی آلوده‌نشود.
در یسنا (بخشی از اوستا) در مورد حاجت دهی آب‌ها چنین گفته‌شده‌است:
ای زرتشت! نخست کام (آرزوی) خویش از آب‌ها بخواه.
به طور قطع، این بند از اوستا می‌تواند محکم‌ترین پاسخ برای راز انداختن سکه‌ها به داخل آب باشد و دلیل این رسم را به خوبی نشان دهد. البته این رسم فقط به ایران محدود نمی‌شود و در ایتالیا و روسیه هم باوری این‌چنینی در میان مردم وجود دارد.
-
مقبره سعدی
مقبره این شاعر بزرگ در میان یک عمارت هشت ضلعی قرار‌دارد که سقف بلند آن با گنبدی زیبا و فیروزه ای زینت داده‌شده‌است. روبه‌روی این هشتی چشم نواز، ایوان زیبایی قرار‌گرفته که دسترسی به آن از طریق در آرامگاه، ممکن‌می‌شود. سنگ قبر کنونی سعدی توسط علی اکبرخان قوام الملک شیرازی نصب‌شده و از سنگِ سماق و به رنگ سرخ کم رنگ‌است.
مطلب مرتبط: حمام وکیل شیراز | حمام اختصاصی کریم خان زند همراه با عکس و آدرس
وی کتیبه‌ای منقش به اشعار بوستان سعدی نیز بر این مقبره‌گذاشته که با خط نستعلیق عالی نگاشته‌شده و مضمون آن این‌است:
کل شیء هالک و أنت الباقی
کریم السجایا، جمیل الشیم نبی البرایا، شفیع الامم
پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت گردشگران
شما می‌توانید برای اقامت در شیراز و همین طور بازدید از این آرامگاه زیبا، در هتل چمران شیراز اسکان یابید. در صورتی که هنوز هتل خود را رزرو نکرده‌اید، می‌توانید هم اکنون، برای رزرو هتل چمران شیراز ، اقدام نمایید.
مطلب مرتبط: آیا هتل چمران بهترین هتل شیراز است؟
-
مقبره شوریده شیرازی
در اطراف مقبره سعدی، قبور زیادى از بزرگان وجود دارد که با وصیت خود، در این مکان، به خاک سپرده شده‌اند. یکی از این بزرگان شوریده شیرازی است. وی، فرزند اهلی شیرازی -شاعر معروف عهد صفویه- است. او در ۱۲۷۶ هجری قمری در شیراز چشم به جهان گشود و در سال ۱۳۴۵ هجری قمری نیز از دنیا رفت. این شاعر در هفت سالگی به علت ابتلای به بیماری آبله از هر دو چشم نابینا و چهره‌اش آبله‌گون شد؛ اما چند سال بعد به شاعری توانا در قصیده و قطعه تبدیل شد و نامش بر سر زبان‌ها افتاد.
سمت چپ بنای آرامگاه سعدی به رواقی متصل می‌شود. در آن هفت طاق وجود دارد و با کف‌سازی سیاه رنگ به آرامگاه شوریده شیرازی می‌رسد. این آرامگاه نیز در یک اتاق مجزا قرار‌گرفته و کتیبه‌ای بر سر در آن است. این کتیبه شاعر را معرفی می‌کند و شعری از خود شاعر نیز بر کاشی‌های سرمه‌ای بر روی دیوار دیده‌می‌شود.
-
کتابخانه سعدیه
در ضلع غربی آرامگاه سعدی، ساختمان سفید رنگی به چشم می‌خورد که سردر آن یک تابلوی آبی قرار دارد. این ساختمان کتابخانه کوچک اما پربار سعدیه است که هر تازه واردی را به سوی خود می‌کشاند.
این مکان می‌تواند هر شخصی را غرق در دنیای متفاوت از اندیشه و عرفان و علم کند. این کتابخانه در سال 1351 با زیربنای حدود 105 متر تاسیس و فقط از یک سالن تشکیل شده‌است. دو بخش شامل مخزن کتابخانه و سالن قرائت در این کتابخانه وجود دارد که به وسیله میز کتابدار از هم جدا می‌شوند. کتاب‌های این کتابخانه از طرف نهاد کتابخانه‌های عمومی‌کشور تامین می‌شود و به این صورت طبقه بندی می‌شوند:
1- کلیات شامل منابع مختلفی که مربوط به رشته خاصی‌نیستند مثل کامپیوتر و روزنامه نگاری و کتابداری.
2- فلسفه و منطق و روانشناسی شامل فلسفه شرق و غرب روانشناسی و حالات روحی انسان در دوران مختلف زندگی (کودکی، نوجوانی، جوانی، بزرگسالی و …)
3- ادیان شامل کتب مربوط به ادیان جهان باستان ،ادیان بزرگ جهان، یهود، مسیحی و اسلام.
4- جامعه شناسی، علوم اجتماعی، علوم اقتصادی و سیاسی.
5- زبان‌ها شامل ریشه زبان‌ها، زبان شناسی و گویش‌ها.
6- علوم محض شامل شیمی؛ فیزیک؛ ریاضی؛ زیست شناسی.
7- علوم کاربردی شامل پزشکی؛ پوست و مو؛ مهندسی آشپزی؛ امور مربوط به زنان و مردان و …
8- هنر شامل معماری؛ نقاشی؛ طراحی؛ قالی بافی؛ تئاتر و سینما.
9- ادبیات شامل ادبیات جهان؛ باستان؛ داستان‌های ایرانی و خارجی؛ تاریخ ادبیات؛ نثر و نظم.
10- تاریخ و جغرافیا شامل تاریخ باستان، تاریخ ایران در دوره‌های مختلف، تاریخ جهان، جغرافیای ایران و جهان، جغرافیای طبیعی، سیاسی و اقتصادی.
11- نشریات، مجلات و روزنامه‌ها شامل مجلات زن روز، سروش، پنجره، باران، سلام بچه‌ها، سینما، پگاه حوزه، کودک و روزنامه‌های خبر و جام جم.
داستان، روانشناسی، سرگرمی، مذهبی و کاربردی از جمله منابعی هستند که اعضا علاقه بیشتری به آنها نشان می‌دهند.
-
دیگر قسمت‌های سعدیه
برای آنکه سعدیه به مجموعه‌ای تمام و کمال تبدیل شود، نیاز به ساختمان‌هایی جانبی‌داشته و بنابراین قسمت‌های خدماتی نیز در آن دیده‌می‌شود. برای آنکه این مجموعه به خوبی پذیرای بازدیدکنندگان باشد، چای‌خانه ای در زیرزمین آن ایجاد گردیده تا فضای مناسب استراحت در حین بازدید فراهم شود. در کنار حوض ماهی نیز دو ساختمان آجری به چشم می‌خورد. یکی دفتر مجموعه سعدیه و دیگری کتابخانه عمومی است که به آن اشاره کردیم. در گوشه‌ای دیگر از مجموعه نیز ساختمانی دیگر دیده‌می‌شود که سرویس بهداشتی در آن قرار دارد.
مطلب مرتبط: نقشه مترو شیراز 1401 + ساعت حرکت و راهنمای کامل تمام خط ها
راه دسترسی به آرامگاه سعدی
آدرس: استان فارس، ۴ کیلومتری شمال شرقی شیراز، بلوار بوستان، جنب باغ دلگشا.
اگر می‌خواهید با وسایل نقلیه عمومی به سعدیه بروید، می‌توانید اتوبوس‌های خطوط پایانه شهید دستغیب – بلوار نارنجستان و بلوار نارنجستان – پایانه نمازی استفاده کنید و در ایستگاه سعدیه پیاده شوید. پس از پیاده شدن در این ایستگاه با کمی پیاده روی به آرامگاه می‌رسید.
- اطلاعات بازدید
زمان بازدید: همه روزه از ساعت 8:30 تا 22:30
ایام تعطیلی: نهم و دهم محرم روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی، 21 رمضان شهادت امام علی ، 28 صفر رحلت پیامبر ، 14 خرداد رحلت امام خمینی ، 25 شوال شهادت امام جعفر صادق.
پایان
کشورمان ایران، از دیرباز مهد فرهنگ و علم و ادب بوده و خاک آن، بزرگان زیادی را در آغوش‌کشیده‌است. بازدید از آرامگاه‌های این بزرگان، احترام به فرهنگ و تاریخ سرزمینی است که در آن به دنیا‌آمده و زندگی‌می‌کنیم، پس در سفرهایتان نگاهی هم به این بناها داشته‌باشید و بازدید از آنها را در برنامه سفرتان‌بگنجانید.
آیا تا به حال به شیراز سفر کرده‌اید؟
از تجربه خود از سفر به این شهر برای ما و دوستانتان در سفرانه بگویید و اگر ساکن آن هستید، حال و هوای شیراز را برایمان توصیف کنید.
آیا به بازدید از آرامگاه سعدی رفته‌اید؟
منتظر دیدگاه‌های شما عزیزان هستیم…
