حافظیه شیراز چطور مکانی است؟
حافظیه شیراز یکی از جاذبههای گردشگری ایران است. بازدید از آن می‌تواند تا ابد در ذهن شما بماند و خاطرات خوشی را برای شما به یادگار بگذارد.
البته آرامگاه حافظ تنها یکی از ده‌ها جاذبه ای ست که در شهر بهارنارنج‌ها امکان بازدید از آن را دارید. اگر بخواهید در مورد دیگر دیدنی‌ها و تفریحات این شهر و اقامت در آن بدانید، می‌توانید به راهنمای گردشگری ایران در بلاگ سفرانه مراجعه کنید.
مجموعه حافظیه شیراز یکی از مهم‌ترین جاذبههای گردشگری توریستی شهر زیبای شیراز است. این مجموعه هر ساله میزبان گردشگران زیادی از گوشه و کنار دنیاست. در واقع نمی‌توان به شیراز سفر کرد و بدون بازدید از آرامگاه خواجه حافظ شیرازی این شهر زیبا را ترک کرد.
دلایل زیادی باعث شده است که حافظیه یکی از جاذبههای گردشگری شیراز به حساب آید، در ادامه برخی از آنها را مشاهده می‌کنید:
- حافظیه محل دفن یکی از شعرای بزرگ ایران است.
- فضای دلنشین این آرامگاه می‌تواند آرامش را برایتان به ارمغان بیاورد و ساعات خوشی را برای شما بیافریند.
- علاوه بر حافظ، عرفا و شعرای نامداری در این مکان به خاک سپرده شده‌اند که هر یک نزد مردم ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند.
پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت بازدید کنندگان حافظیه
حافظیه شیراز یکی از زیباترین مکان‌های تفریحی در شیراز است. در صورتی که هنوز به شیراز سفر نکرده‌اید، می‌توانید با استفاده از رزرو هتل‌های شیراز ، بهترین هتل‌های شهر شیراز را برای اقامت انتخاب نمایید.
فهرست مطلب
- پیشنهاد رزرو بهترین هتل‌های شیراز جهت اقامت بازدید کنندگان حافظیه
- آشنایی با حافظیه؛ خانه ابدی حضرت حافظ
- حافظ را بیشتر بشناسید
- تاریخچه پر فراز و نشیب آرامگاه حافظ
- تغییراتی در دوره صفویان و افشاریان
- دوره قاجار؛ یک زرتشتی برای حافظ مقبره می‌سازد
- دوره پهلوی؛ مقبره حافظ به شکل امروزی در می‌آید
- حافظیه، حالتان را خوب می‌کند…
- مشاعره‌ها را می‌شنوید
- از برنامه‌های فرهنگی و هنری لذت می‌برید
- دلبسته حافظ می‌شوید
- نگاهی نزدیک تر به بنای حافظیه
- سوالات متداول در مورد حافظیه شیراز
آشنایی با حافظیه؛ خانه ابدی حضرت حافظ
در شمال شهر شیراز آرامگاهی وجود دارد که نامش برای همه ساکنان این سرزمین کهن آشناست. هر که به شیراز قدم می‌گذارد راهی آرامگاه حافظ می‌شود و در آن ساعات خوش و آرامش‌بخشی را می‌گذراند.
این مجموعه با نام حافظیه شناخته می‌شود. همان طور که از نامش پیداست، محل دفن حضرت حافظ، یکی از بزرگترین و محبوب‌ترین شعرای ایران زمین است.
بسیاری معتقدند که وی در یکی از اشعارش این مساله را که مرقدش پس از او زیارتگاه خواهد شد، پیش‌بینی کرده و چنین گفته است:
بر سر تربت ما چون گذری، همت خواه که زیارتگه رندان جهان خواهد بود
حافظ را بیشتر بشناسید
نام کامل این شاعر، خواجه شمس الدین محمد بن بهاءالدین حافظ شیرازی است که به اختصار حافظ خوانده می‌شود. القاب دیگری همچون لسان الغیب؛ ترجمان الاسرار؛ لسان‌العرفا و ناظم‌الاولیا نیز دارد.
وی در سال 727 هجری قمری چشم به جهان گشود و در سال 792 هجری قمری از دنیا رفت. حافظ که در طول حیاتش غزلیاتی ماندگار و ارزشمند سرود و به یکی از سخنوران نامی جهان و شاعر بزرگ قرن هشتم ایران (برابر قرن چهاردهم میلادی) تبدیل شد.
با ترجمه اشعارش به زبان‌های اروپایی در قرون هجدهم و نوزدهم نام او به محافل ادبی جهان غرب نیز راه یافت. بدین ترتیب شهرتی بیش از پیش پیدا کرد. تا جایی که امروز نام وی به فرهنگ و ادب ایران گره خورده است و هر سال در روز بیستم مهرماه مراسم بزرگداشتی برای او برگزار می‌شود.
برای اینکه اقامتی راحت و دلنشین در شهر شیراز را تجربه کنید پیشنهاد ما به شما رزرو هتل بزرگ شیراز است.
تاریخچه پر فراز و نشیب آرامگاه حافظ
آرامگاهی که امروز پیش روی ماست در طول تاریخ تغییرات فراوانی را به خود دیده است که در ادامه به آنها می‌پردازیم:
- برای اولین بار چه کسی برای حافظ آرامگاه ساخت؟
پس از مرگ این شاعر بزرگوار تا 65 سال، هیچ بنایی بر فراز مقبره وی بنا نشد. تا اینکه در سال ۸۵۶ هجری قمری مصادف با ۱۴۵۲ میلادی، شخصی برای اولین بار تصمیم گرفت یادبودی را برای وی بنا نهد. این شخص محمد یغمایی، وزیر میرزا ابوالقاسم گورکانی (حاکم فارس) بود.
او عمارتی گنبدی شکل بر فراز مقبره حافظ ساخت. در جلوی آن حوض بزرگی تعبیه کرد تا آب از رکن آباد که منبع آب شیراز به شمار می‌رفت، به آن بریزد.
مطلب مرتبط: آرامگاه سعدی شیراز: سعدیه + عکس و آدرس و حقایق جالب
تغییراتی در دوره صفویان و افشاریان
در اوایل قرن یازدهم هجری قمری و همزمان با سلطنت شاه عباس صفوی، مرمت‌هایی در بنا صورت گرفت. سپس 350 سال پس از وفات حافظ، نادرشاه افشار دستور مرمت آرامگاه وی را صادر کرد.
- احداث آرامگاه شکوهمند در دوران زندیه
در سال 1187 هجری قمری، کریم خان زند بر شکوه بنای آرامگاه افزود. او در جلوی مقبره حافظ، بارگاهی به سبک بناهای مورد پسند خود ساخت. این بارگاه، تالاری با چهار ستون سنگی یکپارچه و بلند بود. درگاه آن در شمال و جنوب قرار داشت و در دو سوی آن، دو اتاق نیز بنا شده‌بود.
وی در جلوی این بنا یک باغ نیز بنا کرد. سنگی مرمرین را بر روی مقبره نهاد که امروز نیز در همان جا قرار دارد. در ادامه به صورت مفصل به شرح آن خواهیم پرداخت.
دوره قاجار؛ یک زرتشتی برای حافظ مقبره می‌سازد
پس از کریم خان زند تا زمان قاجار تغییراتی در بنا داده‌نشد. در سال ۱۲۳۵ خورشیدی، ابوالفتح میرزا مؤیدالدوله (تهماسب میرزا)، حاکم فارس، آن را تعمیر و مرمت کرد.
پس از وی در سال ۱۲۵۷ خورشیدی، فرهاد میرزا معتمدالدوله، فرمانروای فارس، کوشکی چوبی پیرامون مقبره حافظ ساخت به گونه‌ای که آن را در بر می‌گرفت. ولی یكی از سادات متظاهر وقت، آن بنا را خراب كرد و جلوی کار شخص بانی را گرفت. به جرم آنكه چرا یک شخص زرتشتی (گبر) می‌خواهد قبر حافظ را بسازد.
سپس در سال ۱۲۷۸ خورشیدی، شخصی به نام ملا شاه جهان زرتشتی (اردشیر) به واسطه علاقه‌اش به حضرت حافظ، بر سر مزار وی حاضر می‌شود و تفألی به دیوان وی می‌زند. غزل با ابیات زیر آغاز می‌شود:
ای صبا با ساکنان شهر یزد از ما بگو کای سر حق ناشناسان گوی چوگان شما
گرچه دوریم از بساط قرب همت دور نیست بنده شاه شماییم و ثناخوان شما
او از این شعر خوشش می‌آید و تصمیم به احداث بقعه و بارگاه مجللی بر روی مزار این شاعر بزرگوار می‌گیرد. وی شروع به کار می‌کند و قسمتی از کار را پیش می‌برد. اما سید علی اکبر فال اسیری (از عالمان و سیاستمداران عصر قاجار) به دلیل زرتشتی بودن اردشیر، بنای ساخته شده توسط وی را تخریب می‌کند!
با کمی‌دقت متوجه شکستگی‌هایی در سنگ قبر حافظ می‌شویم که آثار تخریب بنا و افتادن چوب بست‌ها روی سنگ قبر هستند. نقل است که در آخر این ماجرا، این عالم عصایش را به قبر حافظ می‌کوبد و می‌گوید:
درویش می‌خواستند تو را نجس كنند، نگذاشتم!
بنای آرامگاه تا سال 1280 خورشیدی به صورت مخروبه باقی ماند. تا اینکه شاهزاده ملک منصور، ملقب به شعاع السلطنه، حاکم فارس، کوشکی آهنی را بر روی آرامگاه قرار داد و کتیبه‌ای بر روی آن نصب کرد. او این کار را با همکاری علی اکبر مزین الدوله (استادِ کمال الملک) انجام داد.
مطلب مرتبط: آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی | یک میراث جهانی با کاشی های فیروزه
دوره پهلوی؛ مقبره حافظ به شکل امروزی در می‌آید
در سال 1310 خورشیدی اعظم بهرامی-استاندار فارس- سردر سنگی و بزرگی بر دیوار جنوبی حافظیه نهاد و کارهایی را برای آبادانی باغ آن انجام داد. وی همچنین خیابانی در جلوی آرامگاه به نام خرابات احداث کرد که بعدها به گلستان تغییر نام داد.
در سال 1314 خورشیدی سرهنگ علی ریاضی -رییس فرهنگ فارس- با همکاری علی اصغر حکمت -وزیر فرهنگ وقت- برای بازسازی و مرمت این بنا تلاش کردند. آنها در این کار از نظارت علی سامی-نویسنده، باستان‌شناس و رییس موسسه باستان‌شناسی تخت جمشید- نیز استفاده کردند.
آنها برای این کار از طراحی آندره گدار فرانسوی استفاده کردند. آنها از عناصر معماری عهد کریم خان زند، الهام گرفتند. در سال 1315، علی اصغر حکمت، اجرای این طرح را با همکاری علی سامی‌آغاز کرد. ساخت بنای کنونی حافظیه در سال 1316 به پایان رسید.
بر طبق این طرح، چهار ستون وسط تالار -که متعلق به زمان زندیه بود- را از دو طرف امتداد دادند. آنها با این کار حافظیه را به دو محوطه، شامل باغ در جنوب تالار و آرامگاه در شمال آن تقسیم کردند.
عمارت قدیمی‌کریم خان زند به تالاری با ۵۶ متر طول تبدیل شد که ۲۰ ستون سنگی آن را برافراشته نگاه می‌داشت. چهار ستون کریم خانی در میان این ستون‌ها به شکل قبلی باقی ماند. ۱۶ ستون دیگر به صورت دو تکه در سال ۱۳۱۵ خورشیدی ساخته و نصب شد.
اولین مرمت و بازسازی جدی بنای حافظیه به سال 1386 مربوط می‌شود. در طی آن، کارهایی همچون تمیز کردن سطح مسی روی گنبد؛ مرمت بخش‌های خراب ساختمان‌های اطراف؛ متصل کردن مقبره‌ها و باغ‌های اطراف به مجموعه صورت گرفت.
حافظیه، حالتان را خوب می‌کند…
شاید از نظر برخی، حافظیه تنها مقبره‌ای زیبا باشد که شاعری بزرگ را در قلب خود جای داده‌است. اما وقتی در فضای آن قرار می‌گیرید حال و هوایی متفاوت پیدا می‌کنید و حداقل یکی از کارهای زیر را انجام می‌دهید:
- غرق در دنیای شعر می‌شوید
با قدم گذاشتن به مجموعه حافظیه، حتا اگر از شعر و ادبیات نیز ذره‌ای سر رشته نداشته باشید، دل به تک تک واژه‌های ابیاتی خواهید داد که بر در و دیوار نقش بسته‌اند. این ابیات گویی شما را به سرزمینی دیگر می‌برد.
این حال و هوا به برکت وجود شاعر بزرگ ایران زمین، حافظ ایجاد شده است. شاعری که از شرق تا غرب و از شمال تا جنوب جهان، زبانزد خاص و عام است.
مطلب مرتبط: باغ ارم شیراز کجاست | ساعت بازدید + تاریخچه و عکس
مشاعره‌ها را می‌شنوید
در اینجا بازار شاعران و عرفا و هنرمندان داغِ داغ است. در هر گوشه‌ای می‌توانید گروهی از آنان را ببینید. آنها در کنار هم قلب‌هایشان را به شعر حافظ گره زده و بر زبانشان سخن عشق جاری‌است. هریک بیتی می‌خوانند و دیگری به رسم مشاعره، گوشه‌ای دیگر از غزلیات حافظ را به رخ می‌کشد. بدین صورت آنها عشق و احترامشان را به این شاعر بزرگ ابراز می‌دارند. اصلاً مگر می‌شود در کنار مقبره حافظ باشی و عاشق نشوی؟!…
- تفألی به دیوان حافظ می‌زنید
بر سر مزار، وقتی فاتحه‌ای نثار روح این شاعر بزرگ می‌کنید، بی‌اختیار دستتان به دیوان حافظ می‌رود و تفألی به آن می‌زنید.
شاید نه برای آنکه احوال آینده‌اتان را بدانید، بلکه به خاطر آنکه در میان دنیای پر از معنویت و عرفان غزل‌ها غرق شوید و حالِ همین الآنتان را خوب کنید. این حالِ خوب هدیه حافظ است به کسی که دل به اشعارش می‌سپارد و با جان و دل آنها را می‌خواند.
از برنامه‌های فرهنگی و هنری لذت می‌برید
گاهی هم از سر خوش‌شانسی به برنامه‌هایی برمی‌خورید که حافظیه میزبان آنهاست. برنامه‌هایی همچون کنسرت‌ها و نمایش‌ها و … که هریک به گونه‌ای به فرهنگ این سرزمین پیوند خورده‌اند. برنامه‌هایی که دوستداران هنر را به اینجا می‌کشاند. پس چه بهتر که میزبانیِ آن را به این مکان زیبا بسپارند و حال و هوایی دیگر به آن ببخشند…
برای اقامت در هتلی لوکس، 5 ستاره و با چشم انداز بی‌نظیر به سمت شهر شیراز، رزرو هتل چمران شیراز را در برنامه‌تان قرار بدهید.
دلبسته حافظ می‌شوید
در میان محوطه که گام بردارید در هر قدم، با دیدن گل‌ها و درختان جانی تازه خواهید یافت. اینجا همه چیز دست در دست هم داده است تا وقتی که از فضا خارج می‌شوید، با قلبی سرشار از آرامش حافظیه را ترک کنید و روحتان اسیر خاک گیرای آن شود. خاصیت حافظیه همین است که شما را دلبسته خود و حال و هوای عرفانی‌اش می‌کند…
نگاهی نزدیک تر به بنای حافظیه
آرامگاه حافظ یا حافظیه که برای ادب، هنر و معماری ایران ارزش زیادی دارد، در سال 1354 توسط وزارت فرهنگ و هنر با شماره 1009 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است. مجموعه حافظیه حدود 2 هکتار وسعت دارد و به طور کلی از دو قسمت شمالی و جنوبی تشکیل شده‌است. این مجموعه توسط یک تالار با عنوان تالار میانی یا ایوان با دو ردیف پلکان سنگی از یکدیگر جدا می‌شوند.
چهار در، امکان ورود به مجموعه و خروج از آن را فراهم می‌کنند. درِ اصلی در سمت جنوبی بنا و دو در بزرگ و کوچک در سمت غرب قرار دارند. یک در هم از سمت شمال شرق رو به گلخانه باز می‌شود. در ادامه با هم به قسمت‌های مختلف این مجموعه قدم می‌گذاریم.
- قسمت‌های مختلف مجموعه
- 1- محوطه جنوبی
محوطه‌ای که در جنوب مجموعه حافظیه قرار دارد، به عنوان ورودی حافظیه محسوب می‌شود. برای رسیدن به مقبره حافظ باید از آن گذر‌کرد. وجود دو نارنجستان بزرگ هر یک به ابعاد ۳۵ در۷۰ متر، در شرق و غرب حیاط، جلوه‌ای خاص به این فضا بخشیده‌است. این فضا علاوه بر سرسبزی و خرمی در بهار، مشام بازدیدکنندگان را از بوی بهارنارنج پر‌می‌کند.
در وسط حیاط، باغچه باریک بلوار مانندی به عرض حدود چهار متر تعبیه شده که چمن و گل به آن زینت می‌دهد. دو سوی این باغچه، دو راهرو به عرض چهار متر وجود دارد که به رفت و آمد بازدیدکنندگان اختصاص دارد.
