مسجد شیخ لطف الله اصفهان یکی از زیباترین مساجد کشور و یکی از مهمترین جاذبه‌های گردشگری در میان جاهای دیدنی اصفهان به‌شمار می‌رود. مسجد باشکوه شیخ لطف الله که در میدان نقش جهان اصفهان قرار گرفته متعلق به دوره صفویان و شاه عباس اول است. این مسجد شاهکاری از معماری و کاشی‌کاری قرن یازدهم هجری است که به زیبایی هرچه تمام‌تر در کنار بناهایی مانند: عالی قاپو، مسجد امام و بازار قیصریه بنا گردیده.
مسجد شیخ لطف الله به دلیل نقوش به کار رفته و نوع خاص معماری، همواره از توجه و اهمیت بالایی برخوردار بوده است. این بنای تاریخی در ضلع شرقی میدان نقش جهان و دقیقا روبروی بنای عالی قاپو قرار دارد. با توجه به این تفاصیل در این مقاله از سفرانه قصد داریم به این شاهکار معماری عصر صفوی با جزئیات و دقت بیشتری بپردازیم.
مطلب مرتبط: مسجد جامع اصفهان | موزه معماری ایران
تاریخچه مسجد شیخ لطف الله
همانطور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره کردیم، این مسجد زیبا متعلق به دوره صفویان و در سال‌های 1602 تا 1619 میلادی بنا گردیده است. این شاهکار بی‌بدیل معماری در قرن یازدهم هجری، توسط استاد محمدرضا اصفهانی و به فرمان شاه عباس اول در مدت 18 سال در میدان نقش جهان اصفهان ساخته شد.
نکته جالب توجه در مورد محل قرارگیری این مسجد این است که بر روی خرابه‌های مسجد پیشینی که در آن محل بوده ساخته شده است. مسجد شیخ لطف الله در میانه دهه 1920 توسط رضا شاه مرمت و بازسازی شد و براساس نام شیخ لطف الله جبل عاملی یکی از شیوخ برجسته عصر صفوی نامیده می‌شود.
معماری و تزئینات مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین آثار تاریخی اصفهان است که با کاشیکاری‌ها و نقوش منحصر‌به فرد خود زبانزد عام و خاص است. این مسجد تاریخی به سبک اصفهانی، بدون مناره و صحن ورودی با کاشی‌های معرق به رنگ‌های اُکر و آبی لاجوردی و کتیبههایی به خط ثلث طراحی و اجرا گردیده. یکی از شاهکارهای بی‌نظیر معماری این مسجد، محراب آن است که در آن کاشی معرق و مقرنس بسیار ظریفی به‌چشم می‌خورد.
طراحی و قرارگیری این مسجد برای درست بودن مقتصات قبله به گونه‌ای اجرا شده که ورودی آن با یک چرخش 45 درجه به گنبد خانه برسد. علت وجود این چرخش همانطور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره کردیم به دلیل ورودی شرقی این مسجد است که قبله یابی را با مشکل روبه‌رو می‌کرد. ازاره‌های مسجد از سنگ مرمر زرد پوشیده شده و درب مسجد به صورت دو لنگه و از چوب چنار ساخته شده است.
مطلب مرتبط: مسجد کبود تبریز کجاست؟ حقایق جالب + عکس
بخش های مختلف مسجد شیخ لطف الله
مسجد شیخ لطف الله اصفهان از بخش‌های مختلفی مانند: گنبد، محراب، راهروی ورودی، حوض هشت ضلعی جلوی مسجد، شبستان اصلی و شبستان زمستانی تشکیل شده که به معرفی اجمالی هر کدام می‌پردازیم.
سردر ورودی
سردر ورودی مسجد شیخ لطف الله در ضلع شرقی میدان نقش جهان قرار دارد و با مقرنس و کتیبه‌های آبی لاجوردی تزئین شده است.
این ورودی در هر دو ضلع خود دارای سکو با رنگ مرمر زرد است و با پنجره‌های مشبک چوبی برای نورگیری تکمیل می‌شود.
گنبد
گنبد این بنای زیبا به‌صورت دو پوسته پیوسته است که بر روی هشت طاق جناغی قرار دارد. در قسمت ساقه گنبد 16 پنجره مشبک برای تهویه هوا و نورگیری داخل گنبد تعبیه شده است.
یکی از قابل توجه‌ترین نقش داخلی گنبد نمایان شدن پرهای طاووس با تابش نور خورشید به داخل است که با کمک نور نقش شده است.
محراب
یکی از بخش‌های مهم و قابل توجه مسجد، محراب آن است که از شاهکارهای معماری در ایران به‌شمار می‌رود. درون این گنبد مقرنس‌های صدفی همراه با کاشی‌کاری معرق به چشم می‌خورد. این محراب دارای طاق دندانه‌دار و کتیبههایی با خطوط تزئینی است.
راهروی ورودی
همانطور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره شد مسجد شیخ لطف الله دارای یک چرخش 45 درجه پس از ورودی است که این چرخش به وسیله راهروها ایجاد می‌شود. راهرو به طول 28 متر ابتدا به چپ، سپس به راست و در نهایت به محوطه اصلی گنبد هدایت می‌شود.
همه نقاط راهرو با کاشی آبی و طاق‌های جناغی به زیبایی هرچه‌تمام‌تر آراسته شده است.
شبستان اصلی
شبستان اصلی مسجد را می‌توان اوج زیبایی و شکوه این بنا دانست. این محوطه در قسمت پایین به شکل مربع است و در انتها به هشت ضلعی تبدیل می‌شود که در نهایت با گردی گنبد به اتمام می‌رسد. این ویژگی بسیار بارز معماری شیخ لطف الله از دوران ساسانیان به یادگار مانده است.
مطلب مرتبط: مسجد مکی زاهدان | همتای مسجد سلطان احمد ترکیه
شبستان زمستانی
شبستان زمستانی این بنا در دومین چرخش راهرو قرار دارد که با سقف کوتاه و طراحی ساده محلی برای نماز خواندن در روزهای سرد زمستان بوده است.
نحوه بازدید از این جاذبه گردشگری
برای بازدید از این مسجد بسیار زیبا نیازی نیست که راه طولانی را طی کنید، زیرا این بنا در میان انبوهی از جاهای دیدنی اصفهان و در میدان نقش جهان قرار گرفته است.
براساس ساعت بازدید همه بناهای تاریخی و گردشگری در کشور، می‌توانید از ساعت 10 صبح تا 17 عصر به تماشای این شاهکار معماری اصفهانی بروید.
مطلب مرتبط: منارجنبان اصفهان | معرفی یکی از شگفت انگیزترین بناهای تاریخی ایران
مسجد شیخ لطف الله یکی از زیباترین جاهای دیدنی اصفهان است. این مسجد با معماری شاخص و بی‌همتا، گردشگران و مسافران زیادی را سالانه برای بازدید به خود جذب می‌کند. داستان‌های بسیار زیادی در رابطه با عدم وجود مناره در این بنا وجود دارد. یکی از بارزترین آن‌ها، ساخت این مسجد تنها برای خانواده سلطنتی و درباریان بوده و ضرورتی برای ایجاد مناره در آن وجود نداشته است.
