غار اسپهبد خورشید یکی از اعجاب‌انگیزترین جاذبه‌های مازندران است. این غار در شهرستان سوادکوه، نزدیک به شهر پل سفید و در ناحیه دوآب قرار دارد. این غار مازندران در میان اهالی سوادکوه به نام لاپ کمر نیز شناخته می‌شود و در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
این اثر تاریخی که بر روی کوه نقش بسته است، باعث حیرت افراد در حال عبور از آن محدوده می‌گردد. این غار طبیعی دهانه‌ای بزرگ دارد که در دنیا کم‌نظیر است، همچنین درون این غار آثار باستانی از دوران ساسانی یافت شده است که در ادامه این مقاله از سفرانه به بررسی بیشتر این موارد خواهیم پرداخت.
مطلب مرتبط: غارهای ایران | سفر به دل دنیاهای شگفت انگیز
تاریخچه غار اسپهبد خورشید
غار اسپهبد خورشید یک دژ طبیعی به‌شمار می‌رفته است و نام آن به تاریخ و داستان مربوط به این غار ارتباط دارد. اسپهبد خورشید یا خورشید شاه از دودمان دابویگان طبرستان بود که از شاهزادگان ساسانی محسوب می‌شدند. او بر دیلمان و طبرستان حکم‌رانی می‌کرد و در زمان حمله اعراب برای افزایش نیروهای خود به گیلان سفر کرد.
سپهبد خورشید پیش از سفر همسر، فرزندان و هرآنچه که داشت را در دل غار پناه داد اما در هنگام بازگشت متوجه شد دشمن زن و فرزندان او را به قتل رسانده است، از این‌رو خود را نیز از بین برد. باتوجه به اینکه از امنیت این غار برای ایجاد سرپناه استفاده شده درون آن دارای اشیای تاریخی و معماری خاص است که اهمیت باستان‌شناسی نیز به این غار بخشیده است. این غار در سال 1335 خورشیدی و به وسیله هیئت غارشناسان ایران کشف شد.
ابعاد، ساختار و بخش های غار اسپهبد خورشید
غار اسپهبد خورشید یک طاق قوس‌دار عظیم دارد که طول این قوس طبیعی 40 متر است. درون غار یک تالار به شکل بیضی وجود دارد که 75 متر طول و 25 متر عرض دارد، ارتفاع آن نیز به 15 متر می‌رسد. جالب است بدانید با استفاده از سنگ و ملات ساروج یک دیوار در ورودی طاق و غار ایجاد شده است که تا مدخل آن امتداد می‌یابد.
داخل این غار بناهایی وجود دارد که برای سکونت و دفاع استفاده می‌شدند که شامل اتاق، پلکان، راهرو، آب‌انبار، حوض و انبار هستند. در غارقلعه اسپهبد خورشید پس از مدخل غار یک راهروی باریک وجود دارد که در هر طرف آن اتاق‌ها قرار گرفته‌اند، دو اتاق بزرگ در سمت راست، چند اتاق در سمت چپ و بخش‌هایی در انتهای غار هستند که براساس شواهد در زمان ساسانی ایجاد شده‌اند.
یکی دیگر از بخش‌های این غار، پلکان بعد از مدخل است که 27 متر ارتفاع دارد و به یک پاگرد منتهی می‌شود. آب‌انبار موجود در غار نیز به افراد ساکن، در تأمین آب آشامیدنی یاری می‌رساند. جالب است بدانید یک کارگاه تولید سلاح نیز در این غار یافت شده است که از کوره موجود در آن برای تهیه شمشیر، خنجر و پیکان استفاده می‌کردند.
در کاوش‌های انجام شده در این غار یک مهر به خط پهلوی کتیبه‌ای، بقایای فلزکاری، شیشه‌های شکسته و سفال‌های مربوط به دوران ساسانی کشف شده است و کاوش‌ها همچنان نیز ادامه دارند.
مطلب مرتبط: چشمه باداب سورت مازندران | بازدید از جاذبه طبیعی کم نظیر ایران
مسیر دسترسی غار اسپهبد خورشید
مسیر دسترسی غار لاپ کمر یا اسپهبد خورشید دشوار است. برای رسیدن به این غار باید از لردکمر در شرق جاده سوادکوه صعود نمود. مسیر این صعود از روبروی ناحیه دوآب و ابتدای دوراهی خطیرکوه آغاز می‌گردد.
در مسیر جاده سوادکوه به تهران و 19 کیلومتر مانده به جنوب شهر پل سفید می‌توان غار اسپهبد خورشید را مشاهده نمود.
جاذبه های اطراف
شهرستان سوادکوه و پیرامون غار لاپ کمر، مملو از طبیعت زیبا و جاهای دیدنی است. هنگام سفر و ماجراجویی در غار اسپهبد خورشید می‌توانید از جاذبه‌های مشهور زیر نیز بازدید نمایید.
پل ورسک: پل بزرگ ورسک محل عبور راه‌آهن سراسری ایران است. این شاهکار مهندسی در یک چشم‌انداز بسیار زیبا در شهر پل سیفد قرار دارد.
قلعه کنگلو: قلعه باستانی کنگلو در شهر پل سفید قرار دارد و به عصر ساسانی تعلق دارد. این قلعه علاوه بر کاربرد نظامی محل پرستش میترا نیز بوده است.
چشمه پراو: چشمه پرو یا پراو در قسمت‌ها مرتفع جنگل ارفعده قرار دارد و می‌توان از جریان‌های باریک جاری آب این چشمه در اطراف آن استفاده نمود.
غار کیجا کرچال: این غار در ارتفاعات اطراف روستای پیت‌سرا در سوادکوه قرار دارد و تنها با تجهیزات می‌توان به آن راه یافت.
مطلب مرتبط: گورستان خالد نبی | مقبره های تاریخی در طبیعت چشم نواز گنبد کاووس
در این مقاله از سفرانه به معرفی یکی از مهم‌ترین غارهای استان مازندران که در دروان ساسانی تبدیل به یک قلعه شده است، پرداختیم. آیا تا به حال به بازدید از این غار مازندران پرداخته‌اید؟ از تجربه خود برای ما بنویسید.
