با شنیدن نام هخامنشیان یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی ایران یعنی تخت جمشید به خاطر می‌رسد. این یادگار کهن از امپراتوری هخامنشی که به نام پارسه و پرسپولیس نیز شناخته می‌شود در مرودشت فارس قرار دارد. در این مقاله از سفرانه قصد داریم شما را با یکی از مهم‌ترین نمادهای تاریخ ایران آشنا نماییم.
تخت جمشید نه تنها یک اثر تاریخی ملی با اهمیت فروان است بلکه در فهرست میرث جهانی یونسکو نیز قرار دارد. این اثر شگفت‌انگیز تاریخی، در حدود سال 520 پیش از میلاد مسیح ساخته شده و از بناهای بازمانده ارگ و کاخ داریوش هخامنشی است.
مطلب مرتبط: هتل های نزدیک به تخت جمشید شیراز با مسافت کمتر از یک ساعت
تاریخچه تخت جمشید
بر اساس کتیبه‌هایی که بر روی دیوار جنوبی تخت جمشید حکاکی شده، این بنا به دستور داریوش اول هخامنشی ساخته شده است. تخت جمشید که طبق کتیبه‌ها پارسه نام داشته پایتخت امپراتوری هخامنشی بوده است.
داریوش اول قصد داشت یک آغاز نوین برای اداره حکومت ایران رقم بزند و پایتخت را از پاسارگاد به این مکان منتقل نمود. جالب است بدانید پارسه در محلی دورافتاده و در کوهستان ساخته شد که در هنگام بارندگی و زمستان دسترسی به آن بسیار دشوار بود و محلی مناسب و امن به‌شمار می‌رفت.
پارسه یا تخت جمشید اقامتگاه سلطنتی بهار و تابستان بوده و به‌نظر می‌رسد به‌عنوان مرکز تشریفاتی پادشاهی به‌شمار می‌رفته است؛ محلی که نمایندگان حکومت‌های تحت سلطه برای ادای احترام به پادشاه به آن مراجعه می‌کردند.
پس از داریوش، جانشینان او؛ خشایارشا و اردشیر اول نیز تخت جمشید را گسترش دادند. پرسپولیس، این مجموعه کاخ باشکوه و زیبا در نهایت توسط اسکندر مقدونی و در سال 331 پیش از میلاد به آتش کشیده شده است.
بخش های مختلف تخت جمشید
تخت جمشید مجموع 9 بنا است که در مدت حکومت داریوش اول، خشایارشا و اردشیر اول ایجاد گردیده‌اند.
9 بنای اصلی پارسه شامل موارد زیر است:
- کاخ آپادانا یا بارگاه
- کاخ تچرا
- کاخ سه دروازه یا کاخ شورا
- خزانه‌داری
- کاخ صد ستون یا تالار تخت
- کاخ هدیش یا کاخ کوچک خشایارشا
- کاخ ملکه یا حرمسرای خشایارشا
- کاخ دروازه ملل
- آرامگاه پادشاه
در ادامه به معرفی چند مورد از این سازه‌های مهم پرسپولیس خواهیم پرداخت.
کاخ آپادانا
کاخ آپادانا به معنی کاخ بار عام، درزمان داریوش اول هخامنشی در تخت جمشید ساخته شده است. این کاخ در جنوب سر در بزرگ قرار دارد و در حال حاضر دارای 13 ستون است که دو پلکان شمالی و شرقی راه ورود به آن هستند.
کاخ آپادانا یا آپادانه از یک تالار چهارگوشه مرکزی و چهار ایوان تشکیل شده بود. تالار مرکزی 36 ستون در شش ردیف داشته و هر ایوان نیز دارای 12 ستون بوده است. یک مورد جذاب دیگر درباره کاخ آپادانا در پارسه، نقوش حکاکی شده چند نفر از نمایندگان ملت‌های گوناگون برروی پلکان است.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی شیراز | بازدید از مهد باغ های اسرارآمیز تاریخی + آدرس و عکس
کاخ تچر
عمارت آئینه یا کاخ تچر یک سازه از جنس سنگ و به رنگ سیاه در پرسپولیس است. طبق کتیبه‌های موجود در این کاخ، تچرا یعنی قصر زمستانی زیرا در سه سمت دارای پنجره بوده و از صبح تا شب نور خورشید به درون آن می‌تابیده است.
این بنا به‌وسیله داریوش بزرگ ساخته شده و حالا به‌عنوان تالار آئینه نیز شناخته می‌شود. کف این بنا نیز سه متر بالاتر از بارگاه داریوش است.
کاخ صد ستون
کاخ یا بارگاه صد ستون در شرق کاخ آپادانا قرار دارد که دارای یک تالار و یک ایوان در شمال است. این کاخ به‌دستور خشایارشا ساخته شده و در زمان پسرش، اردشیر اول هخامنشی به پایان رسیده است. تالار صد ستون با ساختار چهارگوش شامل 100 ستون سنگی در 10 ردیف می‌شده و در حال حاضر پاستون‌ها باقی‌مانده است.
چهار دیوار کاخ صد ستون، هشت در، 36 پنجره و طاقچه سنگی داشته است.
کاخ هدیش
یکی دیگر از بناهای مهم تخت جمشید کاخ هدیش به معنی نشیمن است. کاخ هدیش یا کاخ کوچک خشایارشا در جنوب‌شرقی تچرا و جنوب تپه مرکزی قرار دارد. این سازه شامل یک ایوان شمالی، تالار مرکزی و دو تالار شرقی و غربی است.
این کاخ طبق اسناد به خشایارشا تعلق دارد و احتمالا در حدود 475 پیش از میلاد بنا شده است.
مطلب مرتبط: فاصله تهران تا شیراز با انواع وسیله نقلیه + نقشه
نام گذاری تخت جمشید
طبق کتیبه‌های موجود در تخت جمشید، هخامنشیان به این مجموعه بنای عظیم و شاهانه، پارسه یعنی سرزمین پارس می‌گفتند. نام تخت جمشید نیز در دوران اسلامی بر روی این آثار تاریخی گذاشته شد و جمشید یکی از پادشاهان افسانه‌ای ایران بوده است.
نام پرسپولیس نیز از زبان یونانی گرفته شده که به معنی شهر پارسیان است.
محل دقیق قرارگیری
تخت جمشید در شهرستان مرودشت استان فارس واقع است. این اثر تاریخی باشکوه و محبوب با شیراز 56 کیلومتر و با استخر شش کیلومتر فاصله دارد و در جلگه مرودشت به این بناهای باشکوه خواهید رسید.
در این مقاله از سفرانه به تخت جمشید سفر کردیم، یک پایتخت کهن که بازمانده بناها، کتیبه‌ها، نقوش سنگی و عظمت آن در هر زمان دیدنی و شگفت‌انگیز خواهد بود. جالب است بدانید پارسه یا تخت جمشید یکی از پربازدیدترین بناهای تاریخی میراث جهانی یونسکو به‌شمار می‌رود و از مهم‌ترین مقاصد ایرانگردی است.
