باغ دولت آباد یزد یکی از زیباترین باغ‌های ایرانی است که از مهمترین جاهای دیدنی یزد نیز به‌شمار می‌رود. این باغ علاوه بر اینکه در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده یکی از باغ‌های موجود در میراث جهانی یونسکو نیز به‌شمار می‌رود.
این باغ با قرار گرفتن در بخش تاریخی و بافت سنتی یزد از جمله بناهای گردشگری بسیار مهم این شهر محسوب می‌شود که همواره در صدر جاذبه‌های یزد قرار می‌گیرد. دولت آباد یزد یکی از 9 باغ ثبت شده در فهرست آثار یونسکو است. در این لیست باغ‌هایی مانند: باغ ارم، باغ چهلستون، باغ فین، باغ پاسارگاد، باغ پهلوان پور، اکبریه، شاهزاده، باغ عباس آباد و دولت آباد یزد قررا دارند. در این مقاله از سفرانه قصد داریم به این باغ ثبت شده در فهرست جهانی یونسکو که عنوان بلندترین بادگیر جهان را نیز دارد بپردازیم.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی یزد | بازدید از زیباترین شهر خشتی جهان + آدرس و عکس
تاریخچه باغ دولت آباد
این باغ تاریخی و بسیار زیبا متعلق به اواخر دوره افشاریه و اوایل دوره زندیه توسط محمد تقی خان بافقی در قسمت شمالی بافت تاریخی یزد ساخته و احداث شد. این باغ یکی از بزرگترین باغ‌های موجود در کشور به‌شمار می‌رود. باغ دولت آباد در ابتدای ساخت عملکرد سکونتگاهی-حکومتی داشته و با‌عنوان دارلحکومه شناخته می‌شده است.
این باغ بسیار زیبا در ابتدا و پیش از ساخت بنای مرکزی توسط یک قنات 65 کیلومتری منشعب شده از مهریز، آبیاری و آبرسانی می‌شد. نکته جالب توجه در مورد باغ دولت آباد همین قنات است که در ابتدا تنها این قنات ساخته شده و نام دولت آباد بر آن نهاده شده است. کم‌کم با گذشت زمان و استفاده از آب این قنات برای آبیاری زمین‌های اطراف این باغ بسیار زیبا با درختهای فراوان شکل گرفت. باغ دولت آباد یزد با وسعت 70.000 متر مربع دارای درختان مو و انار و گل‌های زینتی فراوانی بوده است. امروزه با خشک شدن قنات مهریز به این باغ، درختان و فضای سبز آن توسط یک چاه نیمه عمیق آبیاری می‌شود.
بخش های مختلف باغ دولت آباد یزد
این باغ از دو بخش اندرونی و بیرونی تشکیل شده است. بخش اندرونی شامل یک ساختمان هشت ضلعی با یک بادگیر بسیار بلند در مرکز عمارت است و بخش بیرونی با یک حوض مرکزی و طویل در روبروی عمارت هشت ضلعی و ساختمان بهشت آیین قرار دارد.
بخش اندرونی
اندرونی به قسمت ساختمان اصلی و بنای موجود در ضلع جنوبی این باغ گفته می‌شود که از چندین بخش مختلف تشکیل شده است. در واقع این بخش محل سکونت حاکم و خانواده او بوده که شامل قسمت‌های زیر است:
مطلب مرتبط: موزه آب یزد | اطلاعات کامل + آدرس و تخفیف رزرو نزدیک ترین هتل ها
- ساختمان هشتی یا بادگیر تابستانه
- حرمسرا
- بهشت آیین
- مطبخ
- برج دیدبانی
- آب انبار خصوصی
- اصطبل تابستانه و زمستانه
بخش بیرونی
این بخش باغ دولت آباد یزد همانطور که در قسمت بالا نیز به آن اشاره شد شامل باغ و محلی برای استقرار کاروان‌ها و ساختمان‌هایی برای سایر افراد دارالحکومه بوده که بخش‌های زیر را در بر می‌گیرد:
- جلوخان و سردر
- تالار آیینه
- عمارت تهرانی
- دو بازارچه
- آب انبار عمومی
مطلب مرتبط: آتشکده یزد؛ آتش 1500 ساله به همراه آدرس و عکس
نحوه بازدید از این جاذبه گردشگری
برای بازدید از این جاذبه گردشگری یزد ابتدا باید خود را به بافت سنتی و خشتی یزد برسانید. این باغ بسیار زیبا در خیابان شهید رجایی و محله چهار منار واقع شده و ورودی اصلی آن داخل کوچه فردوسی قرار گرفته است. لازم به ذکر است که این باغ ورودی دیگری در بلوار دولت آباد دارد که البته این ورودی برای بازدید عموم باز نیست.
نکته جالب توجه در مورد این باغ ایرانی بادگیر بسیار زیبا و بند آن است که با ارتفاع 33.8 متر عنوان بلندترین بادگیر جهان را به خود اختصاص داده است. این بادگیر بسیار زیبا بر خلاف همه بادگیرهای موجود در کشور که به‌صورت مستطیلی ساخته شدند، هشت ضلعی بنا شده که این امر در راهیابی باد از هر جهت بسیار موثر بوده است. شاید جالب باشد بدانید که نام این مجموعه باغ و مسیر منتهی به آن در میان مردم محلی خیابان هزار درخت نیز نامیده می‌شود. علت این نام‌گذاری وجود درختهای سربه‌فلک کشیده در سرتاسر این باغ وسیع و گسترده کاشته شده است. این درخت‌ها از ابتدا در جهت جلوگیری و ایجاد مانع دید از خارج باغ کاشته شدند.
