یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری تبریز، بازار این شهر است که بزرگترین بازار سرپوشیده تاریخی در ایران و جهان به‌شمار می‌رود. بازار تبریز با مساحتی بالغ بر یک کیلومتر مربع، یکی از زیباترین بازارهای ایران نیز به‌شمار می‌رود. با توجه به اینکه این بازار یکی از جاذبه‌های مهم و اصلی شهر تبریز به‌شمار می‌رود، رزرو هتل تبریز و مراکز تفریحی و گردشگری این محدوده نیز از سوی مسافران بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد.
این بازار وسیع روزگاری در مسیر جاده ابریشم یکی از مهمترین نقاط داد و ستد و اطراق کاروان کشورهای مختلفی از قاره آسیا، آفریقا و اروپا بوده است. در این مقاله از سفرانه قصد داریم به معرفی این جاذبه گردشگری شهر تبریز با اطلاعات کامل و دقیق بپردازیم.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی تبریز | معرفی جاذبه های گردشگری تبریز به همراه عکس
تاریخ ساخت بازار تبریز
متاسفانه تاریخ دقیقی از زمان ساخت این بازار در دسترس نیست اما براساس آثار مکتوب به‌جامانده از سده چهارم هجری تا دوره قاجاریان، وجود این بازار مستدل است. بسیاری از جهانگردان از جمله مارکوپولو در سفرنامه‌های خود از رونق دادو ستد و شکوه بازار تبریز تمجید کرده است.
بخش های مختلف بازار تبریز
بازار بزرگ تبریز مجموعه گسترده‌ای از راسته‌ها، تیمچه‌ها، کاروانسراها، سراها، دالان‌ها، مدارس، مساجد، گرمابه‌ها و بازارها است که در ادامه به معرفی هر کدام از آن‌ها می‌پردازیم.
مطلب مرتبط: پارک ائل گلی تبریز | اطلاعات مفید + مسیرهای دسترسی
راسته بازار
راسته بازارها به معابر عمومی مسقف داخل بازار گفته می‌شود که فاقد در ورودی است این راسته‌ها معمولا به‌عنوان معابر اصلی بازار به‌شمار می‌روند.
بازار بزرگ تبریز دارای 37 راسته بازار است که هر کدام از آن‌ها با عنوان بازار خطاب می‌شود به‌طور مثال بازار قند فروشان، بازار شیشه‌گر خانه و غیره که هر کدام اسامی خاص به خود را دارد.
تیمچه ها
تیمچه‌ها معمولا به محوطه‌ای گفته می‌شود که سقف آن به‌صورت گنبدی بوده و دارای در ورودی بزرگی هستند که در روز باز شده و در هنگام غروب بسته می‌شوند. این تیمچه‌ها هر کدام نگهبان مخصوص به خود را دارند و از لحاظ کاربردی به چهار قسمت تقسیم می‌شوند.
این چهار قسمت عبارتند از فضای عمومی تیمچه که معمولا انبوه کالا در محوطه آن وجود دارد، زیرزمین که مخصوص انبار و حفظ و نگهداری کالا است. اتاق و حجره‌های همکف که محل دادو ستد هستند و طبقه بالای هر تیمچه که مخصوص استراحت و اقامت شبانه در گذشته بوده است. این بازار 27 تیمچه دارد که هر کدام از این تیمچه‌ها مختص به یک کالا است.
کاروان سراها
کاروانسراها مکان‌هایی برای استراحت کاروان‌ها، تاجران و تخلیه بار چهارپایان بوده است. این مکان دارای یک حیاط مرکزی با اتاق‌هایی دورتادور محوطه برای استراحت ساخته می‌شدند. حیاط این کاروانسراها معمولا دارای فضای سبز و استخر بوده و محیطی برای استراحت کاروان‌ها به‌شمار می‌رفته است.
از جمله مهمترین کاروان‌سراهای بازار تبریز می‌توان به کاروانسرای بزرگ امیر، حاج سید کهنه، میانه و تازه، کاروانسرای حاج ابوالحسن، کشمش‌چی‌لر و کاروانسرای حاج میرزا محمد اشاره کرد.
سراهای بازار تبریز
سراها به واحدهای کوچک‌تر از کاروانسراها با حیاط روباز گفته می‌شود که در گذشته کاروان‌های بدون چهارپایان برای تخلیه بار و داد و ستد به این مکان‌ها رجوع می‌کردند.
این بازار دارای 27 سرا است که از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به سرای آلمان‌ها، سرای ایکی قاپی، سرای گورجی‌لر اشاره کرد.
دالان ها
همه سراها، کاروانسراها و تیمچه‌ها به وسیله مسیرهای باریکی به بازار اصلی راه دارند که اکثرا به نام تیمچه‌ها و سراها نام‌گذاری شدند. این بازار دارای هشت دالان است که معروف‌ترین آن‌ها دالان خونی، دالان حاج رحیم، دالان شعر بافان اشاره کرد.
مدارس
براساس شواهد و آثار به‌جامانده این بازار تاریخی دارای 12 باب مدرسه در زمینه علوم دینی و اسلامی بوده است که از جمله مهمترین آن‌ها می‌توان به مدرسه طالبیه، صادقیه، جعفریه، اکبریه و حاج صفرعلی اشاره کرد.
مطلب مرتبط: مسجد کبود تبریز کجاست؟ حقایق جالب + عکس
مساجد
بازار تبریز همچنین دارای 30 باب مسجد است که بسیاری از آن‌ها ازجمله مهمترین جاذبه های گردشگری تبریز به‌شمار می‌رود. این مساجد با گنبدهای ضربی، مقرنس‌های زیبا و ستون‌های سنگی به زیبایی هر‌چه تمام‌تر ساخته شدند.
گرمابه ها
حمام‌ها و گرمابه‌های این بازار وسیع از معماری و قدمت تاریخی بسیار بالایی برخوردار هستند. البته لازم به ذکر است که هم‌اکنون این گرمابه‌ها کاربرد نداشته و تنها به‌عنوان یک مکان تاریخی در دسترس عموم قرار دارند.
محصولات و کالاهای بازار تبریز
بازار بزرگ تبریز یک محیط گسترده از عرضه کالاها و لوازم مختلف تجاری دنیا و سنتی شهر تبریز است.
مطلب مرتبط: سوغات تبریز | معرفی بهترین و مهمترین سوغاتی های تبریز
با گشت و گذار در این بازار می‌توانید انواع کفش دست دوز، شیشه و بلور، طلا، مس، ادویه‌ها، خشکبار، پارچه، فرش، انواع گلیم و انواع محصولات تولیدی تبریز و وارداتی را خریداری کنید.
دسترسی و نحوه بازدید از این جاذبه تاریخی
این بازار یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری تبریز و از جمله مکان‌های بسیار مهم این شهر به‌شمار می‌رود. از اینرو تقریبا همه گردشگران و مسافران در سفر به شهر تبریز، بازدید از این بازار را نیز انجام می‌دهند. نکته قابل توجه در مورد این مکان این است که بازار تبریز در ایام تعطیلات رسمی تعطیل است. اگر علاقه‌مند به قدم زدن در میان حجره‌ها، سراها و تیمچه‌ها هستید حتما در روزهای غیر تعطیل هفته و در ساعات مخصوصی به این مکان مراجعه کنید.
مطلب مرتبط: کوه سهند | معرفی قله ها، آب و هوا و پوشش گیاهی
برای بازدید از این بازار به مرکز شهر تبریز مراجعه کنید و با توجه به موقعیت قرار گیری خود از یکی از ورودی‌های آن مراجعه کنید. ساعت بازدید از این جاذبه گردشگری تبریز صبح ها از 10 صبح تا 17 عصر است و بعد از این زمان بازار تعطیل می‌شود.
بازار تبریز یکی از زیباترین مکان‌های تاریخی شمال‌غرب کشور است که در فهرست آثار ملی ایران و فهرست جهانی یونسکو نیز به ثبت رسیده است.
