ارمنستان یکی از کشورهای هم‌مرز با ایران از سمت شمال غربی است. این کشور در ابتدا به عنوان یک قلعه نظامی توسط تمدن اورارتو استفاده می‌شده است. کشور ارمنستان در طول تاریخ به دلیل موقعیت استراتژیکی که بین امپراطوری‌های ایران، عثمانی و رومی‌ها داشته بارها به میعادگاهی برای جنگ‌های بین این امپراطوری‌ها تبدیل شده است. در خلال این جنگها ارمنستان همواره دچار آسیب‌های فراوان شد که جز ویرانی چیزی برای این کشور کوچک به جای نگذاشت. با تمام این اوصاف جاهای دیدنی ارمنستان بسیار بوده و حتی زخم‌های به جا مانده از گذشته‌اش را به زیبایی به رخ جهانیان می‌کشد.
در دوران امپراطوری اشکانیان و ساسانیان نیز ارمنستان همواره بخشی از خاک ایران بوده که توسط شاهان این دولت‌ها اداره می‌شده است. علاوه بر تمامی اینها، کشور ارمنستان دچار بالاهای طبیعی زیادی هم شده است. یکی از این بلاها مربوط به زلزله قرن هفدهم است که این کشور را تقریبا با خاک یکسان کرده است. در دوران شوروی این کشور بر پایه نقشه‌های «الکساندر تمانیان» معمار و شهرساز معروف ارمنی از نو به سبک معماری شورویان بازسازی شد.
در این کشور آثار تاریخی به خصوص کلیساهای سنگی با معماری منحصر به فردی وجود دارند. در کنار آثار تاریخی، ارمنستان طبیعت بسیار زیبایی را نیز در دل خود حفظ کرده است.
پس اگر به دنبال سفر به کشوری هستید که هم آثار تاریخی و هم طبیعی زیبایی داشته باشد، ارمنستان انتخاب بسیار مناسبی خواهد بود. در این مطلب از وبلاگ سفرانه قصد داریم شما را با چند جای دیدنی از ارمنستان آشنا کنیم تا با خیال راحت‌تری این کشور همسایه با ایران را به عنوان مقصد گردشگری‌تان انتخاب کنید.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی چین همراه با تصاویر و اطلاعات کامل
صومعه گغارد | یادگار قرن 4 میلادی در ارمنستان
صومعه گغار یکی از بناهای سنگی و مذهبی بی‌نظیر در جهان است که نام آن در لیست آثار جهانی یونسکو هم آورده شده است. این صومعه از سنگ گرانیت به شکل غار ساخته شده است.
برای دیدن این صومعه باید به 35 کیلومتری ایروان در استان کوتایک بروید. بنای کلیسای گغارد بخشی از کوه مجاور بوده که تراشیده شده و به شکل بنایی زیبا در میان کوه و دره امروزه مشاهده می‌شود. گغارد در زبان ارمنی به نام سرنیزه است و نام خود را از نیزه مقدسی که مسیح در زمان مسلوب شدنش توسط آن مجروح شد؛ گرفته است.
بنای اصلی صومعه گِغارد در قرن چهارم میلادی در محل چشمۀ مقدس داخل غار بنیان گذاشته شد. قدمت خود بنا که امروزه از آن به عنوان کهن‌ترین کلیسای غاری جهان نیز یاد میکنند، مربوط به قرن هفتم میلادی است. در قرون بعدی، بخشهای زیادی به این صومعه و کلیسا افزوده می‌شود.
در قرن سیزدهم میلادی زمین‌های این صومعه از اموال خاندان ثروتمند زاکاریان به حساب می‌آمده به همین دلیل این خاندان دستور ساخت کلیسای بیرونی را در سال 1215 میلادی صادر میکنند. سالها بعد خاندان پروشیان این ملک را از زاکاریان می‌خرند و دستور ساخت کلیسای درونی را صادر میکنند.
این صومعه در سال 923 میلادی و در خلال حمله اعراب به ارمنستان به آتش کشیده شد. در سمت چپ صومعه سلول‌هایی مختص راهبانانی که از کلیسا مراقبت می‌کردند ساخته شده است. این کلیسا در مجاورت طبیعت زیبا و منحصر به فرد ارمنستان ساخته شده که در کنار دیدار از معماری زیبای این بنا می‌توانید از طبیعت منحصر به فرد این کشور نیز لذت ببرید.
مطلب مرتبط: صومعه گغارد ارمنستان | یکی از چهار کلیسای کمیاب جهان
معبد گارنی | یادگار مهرپرستی در ارمنستان
یکی از اصلی‌ترین جاهای دیدنی ارمنستان معبد گارنی است. این معبد در دره رود آزات و در 30 کیلومتری ارمنستان قرار دارد. این معبد تنها 9 کیلومتر با صومعه کغارد فاصله دارد و شما با دیدن این صومعه می‌توانید به راحتی سری به معبد گارنی نیز بزنید. معبد گارنی یکی از بناهای منحصر به فرد به سبک معماری هلنی در ارمنستان است. بنای گارنی سرنوشت عجیبی را در طول تاریخ پشت سر گذاشته و در ادوار مختلف کاربری‌های متفاوتی نیز داشته است.
این بنا تنها نیایشگاه غیر مسیحی به جای مانده از گذشته در ارمنستان است. بنای اصلی معبد در دوران حکومت اروندی‌ها در ارمنستان بنیان گذاشته شد. در خلال جنگ‌های ایران و روم گارنی تخریب شد ولی در سال 62 میلادی نرون امپراطور رومی آن را بازسازی کرد.
در سال 75 میلادی تیرداد یکم پادشاه اشکانی ارمنستان دستور داد معبد مهر درون آن را بازسازی کنند که در این خصوص سنگ نوشته‌هایی نیز وجود دارد. در سال 301 میلادی زمانی که مسحیت به عنوان دین رسمی ارمنستان اعلام شده بسیاری از معابد آیین مهرپرستی در ارمنستان ویران شدند؛ اما گارنی به دلائل عجیب و کمتر شناخته شده‌ای از این تخریب‌ها مصون ماند. احتمالا این معبد توسط خواهر تیردادسوم، خسرو-ویدوخت به عنوان کاخ استفاده می‌شده است.
معبد گارنی به دلیل اهمیت زیادی که در جهان باستان دارد در سال 1969 میلادی با صرف هزینه‌های سنگین و توسط همان بقایای ساختمانی که در اطراف بنا از گذشته به جای مانده بودند، بازسازی شده است. اگر به ارمنستان سفر می‌کنید و از علاقمندان به تاریخ و آثار به جای مانده از گذشته هستید، حتما بازدید از معبد گارنی را در برنامه خود قرار بدهید. به خصوص که ارمنستان در آن دوران بخشی از قلمرو ایران بوده و شما با دیدن معبد گارنی در واقع یک بنای اشکانی را از نزدیک دیده‌اید.
مطلب مرتبط: تور واکسن کرونا در ارمنستان چطور اجرا می‌شود؟
قلعه پرستوها | یادمان نسل‌کشی ارامنه
نسل‌کشی ارمنی‌ها به کشتار تعمدی این قوم توسط ترکان عثمانی اطلاق می‌شود. این کشتار در خلال جنگ‌جهانی اول بین سال 1915 تا 1917 توسط عثمانیان و رهبران آنها انجام شده است. این فاجعه یکی از اهداف برنامه ریزی شده ترکان منطقه آناتولی به هدف پاکسازی منطقه از تمام تفاوت‌های نژادی بوده است. اینجا یکی از مهمترین جاهای دیدنی ارمنستان است.
در خلال نسل کشی ارمنی‌ها بسیاری از آنها اعدام و بسیاری دیگر از خانه و کاشانه خود بدون آب و غذا تبعید شدند. در سال 1965 به مناسب پنجاهمین سالگرد این نسل‌کشی دو معمار بزرگ ارمنی یعنی کالاشیان و مکرچیان بنای یادبودی را برای بزرگداشت ارامنه‌ایی که در خلال این نسل‌کشی از دنیا رفتند، طراحی کردند. نام این بنا به ارمنی زیرِزناکابرت و به فارسی قلعه پرستوها است.
وقتی وارد این بنا می‌شوید 12 ستون همگرا، نماینده 12 استانی که ارامنه در آنها کشته شدند را می‌بینید. در میان این بنا آتش جاویدان شلعه‌ور است که نشان دهنده روح و روان خاموشی ناپذیر آرامنه این کشور است. بیرون این نماد یک ستون 44 متری و سوزنی شکل خواهید دید که نشان دهنده زایش دوباره مردم ارمنستان است.
در دورتادور بوستان این بنا دیواری به طول 100 متر خواهید دید. بر روی این دیوار نام تمام استان‌هایی که در آنها نسل‌کشی ارامنه انجام شده را نوشته‌اند. امروزه قلعه پرستورها به یکی از مهمترین آثار در گردشگری نمادهای جنگی در دنیا تبدیل شده که هرسال گردشگران زیادی برای دیدنش به ارمنستان سفر میکنند.
کاساد ایروان | هزار پله ایروان
کاساد و یا هزار پله، مجموعه‌ایی از پله‌های عظیمی است که بخش مسکونی کشور ارمنستان را به بخش مرکزی وصل می‌کند. کاساد به معنی آبشار کوچک است و با بالا رفتن از آنها می‌توانید سری به پارک هافتناک بزنید. این پارک همانند بام بلندی است که در آن چشم انداز بی‌نظیری از کل ایروان را در زیر پاهای خودتان خواهید دید.
این پلکان که درواقع ایده‌ایی از یک شهرسازِ دوران شوروی بود که در سال 1970 در ایروان اجرایی شد و بخش شمال و مرکزی شهر را بهم وصل کرد. در کنار پله‌های این بنا پله برقی نیز طراحی شده تا اگر یکی از طرفداران صعود به ارتفاعات با پله نیستید، از پله برقی استفاده کنید.
این بنا علاوه بر اینکه کاربردی است، یادآور تاریخ و فرهنگ غنی ارمنستان هم می‌باشد. طول این پلکان 302 متر است و برای جابه‌جایی در آن باید 570 پله را بالا بروید. توریست‌های زیادی از سراسر دنیا سالانه تنها برای بالا رفتن از این پلکان و تماشای منظره زیبای طبیعت و شهر ایروان از ارتفاع 450 متری، به این شهر سفر میکنند. در سفرتان به ارمنستان این پله‌کان زیبا و منظره تماشایی بالای آن را فراموش نکنید.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی تاجیکستان | یک سرزمین با کوه های مرتفع و مناظر دیدنی
میدان جمهوری کشور ارمنستان
جاهای دیدنی ارمنستان بیشمار است، اما یکی از این جاها که به نوعی از آن به عنوان امضای کشور ارمنستان نیز یاد میکنند، میدان جمهوری در ایروان است. در گذشته به میدان جمهوری ایروان، میدان لنین می‌گفتند.
علت این نامگذاری نیز به دلیل این بوده که در گذشته ارمنستان جزیی از کشورهای تابع جماهیر شوروی بوده است. در آن دوران، کشور ارمنستان هم در طرح بازسازی کشورهای تابع شوروی قرار گرفت و در آن طرح بود که میدان ساخته شد. تا قبل از اینکه نقشه این میدان کشیده شود، در این میدان تکیه‌خانه‌ها، رستوران‌ها و حمام‌هایی بودند که همگی در جریان ساخت میدان لنین تخریب شدند.
نامگذاری میدان به نام لنین نیز برمی‌گردد به جریان بازپس‌گیری روسیه از پادشاهان تزار توسط شخص لنین و گسترش اتحادیه جماهیر شوروی در کشوهای مختلف که یکی از آنها ارمنستان بوده است. برای سالیان طولانی مجسمه لنین در قسمت جنوبی این میدان وجود داشت ولی بعد از فروپاشی شووروی،مجسمه به موزه تاریخ ملی ارمنستان منتقل شد.
تنها نمادین بودن این میدان را نمی‌توان به عنوان دلیل اصلی جذابیت و پرطرفدار بودنش به حساب بیاوریم؛ بلکه دورتادور بنای این میدان جمهوری، ساختمان‌های مهم با معماری‌های قابل توجه مانندِ نگارخانه ملی و ساختمان موزه تارخ، وزارت دارایی، خانه دولت، وزارت ترابری، هتل ماریوت، وزارت امور خارجه و فواره‌های موزیکال ساخته شده‌اند.
فصل تابستان دیدنی‌ترین زمان میدان جمهوری است. در این فصل فواره‌های موزیکال وسط میدان فعال می‌شوند و کل شهر پر از شور و نشاط و آواز خواهد شد. فواره‌ها معمولا از ساعت 9 آغاز به فعالیت میکنند و تا 11 شب نیز ادامه دارند. در اطراف این میدان رستوران، غذافروشی‌های خیابانی، کتاب‌فروشی و فروشگاه‌های مختلفی برای خرید سوغاتی وجود دارند.
مطلب مرتبط: همسایگان مرزی ایران کدامند؟
کلیسای جامع زوارتنتوس
کلیسای زوارتنوتس که در زبان ارمنی به معنای نیرو و یا فرشته‌های نگهبان است در نیمه سدهء هفتم میلادی در شهر واغارشاپات ساخته شده و هم اکنون در میان آثار تاریخی یونسکو جایی برای خود دارد. این بنا به سبک معماری ارمنی توسط «نرسس سازنده» ساخته شده است.
معماری این بنا در نوع خودش بسیار جالب است. این کلیسا دارای ستون و سرستون‌هایی است که در چهار عدد از آنها از شمایل عقاب استفاده شده است. در قسمت غربی این کلیسا، کاخ جاثلیق نرسس سوم قرار گرفته است. در این سالن جشن‌های مختلف ملی مذهبی زیادی برگزار می‌شده است.
در قسمت شرقی آن بخش‌هایی مانند انبار و حمام و در قسمت جنوبی کارخانه تولید نوشیدنی‌های الکلی ساخته شده است. معماری این کلیسا به شکل پلانی مربعی شکل بوده و بررسی‌ها نشان می‌دهد که سقف آن نیز چوبی بوده است.
در کلیسای جامع زوارتنتوس قدیمی‌ترین ساعت خورشیدی از خطه ارمنستان، به شکل نیم دایره بدست آمده است. در بالای این ساعت نیز کتبه‌ای با مضمون دعا و ستایش خداوند مقدس نوشته است. نیم دایره پایینی که ساعات روز را نشان کمی‌دهد از دوازده قسمت تشکیل شده است.
پارک ملی دلیجان
پارک ملی دلیجان یکی از جاذبه‌های طبیعی کشور ارمنستان بوده که در سه کیلومتری شهر دلیجان در استان تاووش قرار دار. این پارک شامل چند بخش مختلف است و از فضاهایی مانند قلعه مانتاش، دریاچه تزرکا، صومعه جوختاک وانک، صومعه ماتوساوانک، دریاچه گش، صومعه هاگارتسین و دریاچه پارز است. برای گشت و گذار در این پارک بایستی یک روز کامل را قرار داده تا بتنوان به تمامی بخشهای پارک سر زد.
این منطقه شباهت بسیاری به مناظر طبیعی کشور سوییس داشته و بسیاری از گزدشگران این پارک را به طبیعت سوییس تشبیه میکنند. پارک دارای گونه‌های طبیغی مختلفی بوده و درختانی نظیر سرخدار، کاج، ممرز، سرخ چوب و … در آن وجود دارد. دریاچه پارز یکی از جاهای دیدنی پارک ملی دلیجان بوده چشم انداز زیبا آن می‌تواند هر بیننده‌ای را مسخ کند؛ در این دریاچه می‌توان تفریحاتی مانند قایق سواری داشت و از بودن در کنار دریاچه لذت برد.
اگر به ماهیگری علاقه دارید دریاچه گش بهترین مقصد در این پارک بزرگ برای شما است. دریاچه گش در قسمت جنوب شرق پارک ملی دلیجان قرار داشته و در کنار روستایی به همین نام است. در این پارک تنها مناظر طبیعی وجود نداشته بلکه می‌توان از بناهای دیدنی مانند صومعه‌های قدیمی، قلعه‌های دفاعی مانند قلعه مانتاش نیز دیدن کرد.
مطلب مرتبط: جاهای دیدنی آذربایجان | ماجراجویی در سرزمین آتش
مجسمه داوید ساسونی | نمادی برای استقلال و آزادی
مجسمه داوید ساسونی یا ساسونتسی یکی از معروف‌ترین یادبودهای موجود در ایروان ارمنستان است که گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند. این مجسمه براساس شخصیت تاریخی و حماسی در این کشور ساخته شده، که نمادی از استقلال و آزادی است. براساس تاریخ و آنچه مکتوب شده داوید ساسونی از جمله میهن پرستان ارمنی بوده که از ارمنستان در مقابل حملات متعدد اعراب محافظت کرده است.
جالب است بدانید که مجسمه یادبود دیگری از این شخص در فرزنو کالیفرنیا ساخته شده که همین امر دلیل مهم و معروف بودن این شخصیت را در میان اساطیر نشان می‌دهد. مجسمه یادبود داوید ساسونتسی به عنوان یک شخصیت حماسی از اهمیت ویژه‌ای در ارمنستان برخوردار است، چنانچه تورها و گردشگران همواره بازدید از این یادبود و آگاهی از داستان حماسی آن را در سفر به ارمنستان توصیه میکنند.
شخصیت حماسی داوید در ارمنستان به اندازه‌ای محبوب است که تقریبا در بیشتر مکان‌های این کشور نمادی از آن وجود دارد. یادبود داوید ساسونی در مقابل ایستگاه متروی ارمنستان به همین نام داخل یک حوض پر آب قرار دارد.
صومعه هاقپات | بنای قرون وسطایی در دل روستا
صومعه هاقپات یکی از جاهای دیدنی ارمنستان است که در شمال منطقه لری قرار دارد. این صومعه بر روی دماغه‌ای سرسبز و نزدیک رودخانه دبد ساخته شده است. صومعه‌های شمال ارمنستان معمولا در مناطق روستایی و در میان دهکده‌ها قرار دارند. ساخت و احداث این مجموعه قرون وسطایی در قرن 10 میلادی به دستور ملکه خسروآنوش شروع شده و تا قرن 13 همچنان بناهایی به آن اضافه شد.
صومعه هاقپات در شمال شرق ارمنستان و در منطقه‌ای نزدیک به مرز گرجستان ساخته شده است. از جمله بناها و بقایای به‌جا مانده در این مجموعه تاریخی می‌توان به کلیسای جامع سنت نیشان، کلیسای سنت گرگوری، کلیسای کوچک سنت آواتاتسین، کتابخانه، غذاخوری و چند نشان صلیب باشکوه اشاره کرد.
مطلب مرتبط: سفر زمینی به ارمنستان | راهنمای یک سفر زمینی هیجان انگیز + نقشه
در این مطلب با چند مورد از زیباترین و خاص‍‌ترین جاهای دیدنی ارمنستان آشنا شدید. این کشور هم مرز با ایران است و فاصلۀ تهران تا آن در حدود 1200 کیلومتر است. برای سفر به ارمنستان می‌توانید از طریق اتوبوس، هواپیما و اتومبیل شخصی خودتان را به این کشور زیبا که روزی در مرزهای داخلی کشور خودمان نیز قرار داشته، برسانید. در پایان نیز نوبت شماست که در کامنت‌ها نظر و یا تجربه‌تان در رابطه با سفر به کشور ارمنستان را با ما در میان بگذارید.
- آیا تاکنون به ارمنستان سفر کرده‌اید؟
- نظر شما در مورد جاهای دیدنی ارمنستان، فرهنگ و مردم این کشور همسایه چیست؟
